Υγεία

Νανο-drones θα απομακρύνουν τη χοληστερόλη

Επιστήμονες από το Κολούμπια και το Χάρβαρντ επιστρατεύουν τη νανοτεχνολογία για να αντιμετωπίσουν αθηροσκλήρωση.

Νανοσωματίδια που δρουν ως αυτοκαθοδηγούμενες μίνι συσκευές (drones), θα κυκλοφορούν μέσα στις αρτηρίες και θα τις προστατεύουν από τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας, λόγω υψηλής χοληστερίνης. Αυτή είναι η νέα πειραματική λύση αμερικανών επιστημόνων, η οποία μπορεί να αποτελέσει μια αποτελεσματική εναλλακτική θεραπεία για την αθηροσκλήρωση στο μέλλον. Τα φαρμακευτικά νανοσωματίδια είναι 1.000 φορές μικρότερα από την άκρη μιας ανθρώπινης τρίχας.

Έως στιγμής η πολλά υποσχόμενη θεραπεία έχει δοκιμαστεί με επιτυχία σε ποντίκια στο εργαστήριο, ενώ παρόμοια νανοσωματίδια ήδη δοκιμάζονται σε ανθρώπους με καρκίνο. Ασφαλώς θα χρειαστούν πολλές κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους τα επόμενα χρόνια, αλλά οι ερευνητές ευελπιστούν ότι έχουν στα χέρια τους μια νέα τεχνική καταπολέμησης της αθηροσκλήρωσης.

Η αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων αρτηριών -και η προκαλούμενη θρόμβωση- μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα ή εγκεφαλικό, πιθανώς μοιραίο. Είναι ο Νο 1 «δολοφόνος» ανδρών και γυναικών, προκαλώντας περίπου το ένα τέταρτο των συνολικών θανάτων.

Οι ερευνητές των πανεπιστημίων Κολούμπια και Χάρβαρντ, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή βιοτεχνολογίας Ομίντ Φαροκζάντ της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Science Translational Medicine».

Οι επιστήμονες εμφανίστηκαν αισιόδοξοι ότι η νέα μέθοδος μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της χρόνιας φλεγμονής των αρτηριών και στη σταθεροποίηση των -δυνητικά επικίνδυνων- αθηρωματικών πλακών. Οι πλάκες σχηματίζονται από την εναπόθεση λίπους -κυρίως της λιποπρωτεϊνης χαμηλή πυκνότητας ή «κακής» χοληστερίνης (LDL)- και άλλων ουσιών, που προκαλούν χρόνια φλεγμονή. Τα σημεία αυτά των αρτηριών, όπου αναπτύσσεται φλεγμονή, είναι τα πιο επικίνδυνα για να υπάρξει ξαφνική αποκόλληση τμήματος της πλάκας (δηλαδή θρόμβου) και έτσι να προκληθεί έμφραγμα.

Η αθηροσκλήρωση είναι μια χρόνια πάθηση (ένας συνδυασμός φλεγμονής και βλάβης στα τοιχώματα των αρτηριών) και ο ασθενής πρέπει να παίρνει φάρμακα επί χρόνια, αν όχι δεκαετίες. Όμως τα σημερινά αντιφλεγμονώδη φάρμακα δεν είναι εστιασμένα, αλλά διαχέονται σε όλο το σώμα, με συνέπεια να εμποδίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμά σωστά άλλες λοιμώξεις.

Αντίθετα, τα νανοσωματίδια, φτιαγμένα από βιοδιασπώμενα πολυμερή, μεταφέρουν αντιφλεγμονώδη φάρμακα και τα απελευθερώνουν στοχευμένα σε εκείνα ακριβώς τα σημεία των αρτηριών όπου έχει «χτιστεί» πλάκα στο εσωτερικό τους. Περίπου το 70% των νανοσωματιδίων καταλήγουν εκεί που πρέπει, δηλαδή μέσα στις πλάκες των αρτηριών, όπου αργά απελευθερώνουν το θεραπευτικό μόριό τους.

Η δοκιμή σε πειραματόζωα με προχωρημένη αθηροσκλήρωση έδειξε ότι όσα πήραν τα νανοφάρμακα επί πέντε εβδομάδες, εμφάνισαν σημαντική βελτίωση στις αρτηρίες τους και σταθεροποίηση των αθηρωματικών πλακών, σε σχέση με όσα δεν είχαν κάνει τη νανο-θεραπεία.

Επειδή όμως τα ποντίκια δεν παθαίνουν εμφράγματα λόγω θρόμβωσης, οι επιστήμονες δεν μπορούν να είναι σίγουροι πόσο αποτελεσματική θα είναι η μέθοδος στους ανθρώπους, εωσότου δοκιμαστεί και σε αυτούς, κάτι που θα γίνει τα επόμενα χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, θα χρειαστεί αρκετός χρόνος, ώσπου η νέα τεχνική κριθεί ασφαλής σε βάθος χρόνου και εφαρμοστεί πλέον στην πράξη (αν όντως αυτό συμβεί).

Πάντως, ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγει κανείς την αθηροσκλήρωση και το έμφραγμα, είναι να διατηρεί χαμηλά επίπεδα της «κακής» χοληστερίνης (LDL), να τρέφεται υγιεινά, να ασκείται και να ελέγχει το βάρος του.