Έρευνες

F-35: Οι κρυφές προσπάθειες της Τουρκίας για “επιστροφή” στο πρόγραμμα, το lobbying επί πληρωμή και η... εγγονή του Μπάιντεν

Ο Χάρης Καρανίκας αποκαλύπτει την επιμονή της Τουρκίας για απόκτηση F-35, ακόμη και με πρόσληψη εταιρειών, με υπαλλήλους στενούς συγγενείς του Προέδρου των ΗΠΑ, για “άσκηση επιρροής” σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους των ΗΠΑ.

Του Χάρη Καρανίκα

Στα τέλη Ιανουαρίου, μόλις μια εβδομάδα αφότου οι ΗΠΑ ενέκριναν τις πωλήσεις των τεχνολογικά προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Ελλάδα και των “υποδεέστερων” F-16 στην Τουρκία, Aμερικανίδα αξιωματούχος άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο επανένταξης της γείτονος στο πρόγραμμα των F-35.

«Ήμασταν στη διαδικασία διαπραγματεύσεων για την πώληση Patriot και ενώ αυτές οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονταν, η Τουρκία πήγε σε άλλη κατεύθυνση», είπε η Βικτώρια Νούλαντ, Αναπληρώτρια Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, εννοώντας ότι η «άλλη κατεύθυνση» ήταν η προσέγγιση της Άγκυρας με τη Μόσχα για την προμήθεια των ρωσικών πυραύλων S-400. «Ειλικρινά, αν μπορέσουμε να επιλύσουμε το ζήτημα των S-400, το οποίο θέλουμε να κάνουμε, οι ΗΠΑ θα χαρούν να καλωσορίσουν την Τουρκία πίσω στην οικογένεια των F-35. Αλλά πρέπει πρώτα να λύσουμε αυτό το ζήτημα. Και ενώ το λύνουμε, πρέπει επίσης να διασφαλίσουμε ότι η Τουρκία έχει ισχυρή αεράμυνα», είπε η Νούλαντ.

Η Άγκυρα αποβλήθηκε από το πρόγραμμα των F-35 πριν από πέντε χρόνια, λόγω της προμήθειας των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων αεράμυνας S-400 αντί των Patriot, ενώ προσφάτως, ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε δηλώσεις του προς δημοσιογράφους ανέφερε ότι «είμαστε “κλειδωμένοι” στα F-16, παρά στα F-35», σε συνέχεια των συναντήσεών του με Αμερικανούς γερουσιαστές. Ωστόσο, οι παραπάνω εξελίξεις μόνο εφησυχασμό δεν μπορούν να προκαλέσουν, αφού η πόρτα για την επανένταξη της γείτονος στην “οικογένεια των F-35” φαίνεται να είναι πλέον μισάνοιχτη.

Το ant1news.gr αποκαλύπτει τις κρυφές προσπάθειες της Τουρκίας να αποκτήσει πρόσβαση στο πρόγραμμα, μισθώνοντας δικηγορική εταιρεία με την οποία συνεργάζεται μέλος της οικογένειας του Aμερικανού Pροέδρου Τζο Μπάιντεν, καθώς και πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της κατασκευάστριας εταιρείας των F-35.

Rewind στο 2019. Η Ναόμι Μπάιντεν ενθαρρύνει τον παππού της να είναι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές των Ηνωμένων Πολιτειών, εναντίον του τότε προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, καλώντας μια οικογενειακή συνάντηση για να τον πείσει να συμμετάσχει στην εκλογική κούρσα. Αυτή η συνάντηση ήταν μια σημαντική στιγμή για τον Τζο Μπάιντεν, ο οποίος δίσταζε να ρίξει τον εαυτό του και την οικογένειά του ξανά στο προσκήνιο μιας εθνικής εκστρατείας, χωρίς να τους έχει μαζί του.

Επόμενο βήμα της Ναόμι για να στηρίξει τον παππού της ήταν να βγάλει και λόγο, ο οποίος μαγνητοσκοπήθηκε και έπαιξε κατά τη διάρκεια του Εθνικού Συνεδρίου των Δημοκρατικών, πριν από τις προεδρικές εκλογές.

Τον Ιανουάριο του 2021, τον μήνα που ορκίστηκε ο παππούς της ως 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ, η Ναόμι προσλήφθηκε στο δικηγορικό γραφείο Arnold & Porter Kaye Scholer, το οποίο παρέχει και υπηρεσίες λόμπινγκ.

Αρχές Φεβρουαρίου 2021 το συγκεκριμένο γραφείο θα μισθωνόταν από τον Οργανισμό Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας, ο οποίος υπάγεται στην Προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας από το 2017. Αντικείμενο των υπηρεσιών που θα παρείχε στην Τουρκία ήταν η επανένταξη των αμυντικών εταιρειών της χώρας στο πρόγραμμα των F-35, από το οποίο είχαν αποβληθεί το 2019 λόγω της προμήθειας των ρωσικών S-400.

Όπως εξηγεί η Άννα Μασόλια, αναλύτρια θεμάτων λόμπινγκ στον οργανισμό Open Secrets που εδρεύει στην Ουάσινγκτον, με την εκλογή Μπάιντεν η Τουρκία επαναπροσανατολίστηκε στις συνεργασίες της με γραφεία που παρέχουν τέτοιου είδους υπηρεσίες και έχουν επαφές πιο κοντά στη νέα διοίκηση των ΗΠΑ.

Στο συμβόλαιο που υπογράφηκε για τις υπηρεσίες που θα παρείχε το δικηγορικό γραφείο στον Οργανισμό Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας (SBB) και στη θυγατρική εταιρεία του SSTEK, αναφέρονταν τα εξής: 

«Η Εταιρεία θα συμβουλεύσει σχετικά με την στρατηγική του SBB και τις τουρκικές εταιρείες-εργολάβους ώστε να παραμείνουν στο Joint Strike Fighter Program (το “Πρόγραμμα JSF” των F-35), λαμβάνοντας υπόψη και αντιμετωπίζοντας τους περίπλοκους γεωπολιτικούς και εμπορικούς παράγοντες που διαδραματίζονται. Η Εταιρεία θα αναλάβει μια στοχευμένη προσέγγιση των εμπορικών εταίρων και των ενδιαφερομένων των Η.Π.Α. στο “Πρόγραμμα JSF” για να εκφράσει και να κατανοήσει τα συμφέροντά τους σε σχέση με τη συνεχιζόμενη συμμετοχή του SBB ως στρατηγικού συμμάχου και πολύτιμου εταίρου στο Πρόγραμμα JSF. Η Εταιρεία θα παρακολουθεί συνεχώς τους ελέγχους των εξαγωγών και τις εμπορικές κυρώσεις που μπορεί να είναι σχετικές και θα εξηγεί τυχόν εν λόγω κυρώσεις».

Η συμφωνία που υπογράφηκε είχε διάρκεια έξι μηνών, από την 1η Φεβρουαρίου έως την 1η Αυγούστου 2021 και το τίμημα για τις προαναφερόμενες υπηρεσίες λόμπινγκ ανέρχονταν σε 750.000 δολάρια.

Από στοιχεία που είναι προσβάσιμα μέσω της ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για τις ενέργειες λόμπινγκ φαίνεται ότι από τον Φεβρουάριο του 2021 και τουλάχιστον για έναν μήνα δεν έγιναν κάποιες επαφές από την Arnold & Porter προς πολιτικά πρόσωπα και αρμόδιες επιτροπές των ΗΠΑ για το θέμα των F-35.

Όπως διαφημίζει η ίδια η δικηγορική εταιρεία, ανάμεσα σε άλλα διαθέτει σε βάθος γνώσεις στον τομέα της αεροδιαστημικής, της άμυνας και της εθνικής ασφάλειας. «Αντιπροσωπεύοντας κατασκευαστές αεροσκαφών και αεροδιαστημικής, εταιρείες δορυφόρων, παραγωγούς μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων, αμυντικούς εργολάβους και εταιρείες συμβούλων και επενδυτές σε αυτούς τους τομείς, κατανοούμε τις μοναδικές επιχειρηματικές και νομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πελάτες όταν ασχολούνται με ρυθμιστικά, συναλλακτικά και δικαστικά ζητήματα. Παρέχουμε συμβουλές σχετικά με παγίδες της κυβέρνησης και των προμηθειών για την προστασία των συμφερόντων σε διαφορές, έρευνες και συναλλαγές. Οι δικηγόροι μας είναι μια έμπειρη ομάδα κορυφαίων επαγγελματιών του κλάδου, συμπεριλαμβανομένων πρώην κυβερνητικών οργανισμών, νομικών συμβούλων, ρυθμιστικών αρχών, αρχών επιβολής και ανώτερων ηγετών πρακτορείων. Συλλογικά, προσφέρουμε αξιοσημείωτες πληροφορίες και συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες μας να προβλέψουν και να εμφανίσουν τις εξελίξεις προτού γίνουν προβλήματα, επιλύσουν ζητήματα και αδράξουν ευκαιρίες», αναφέρει η Arnold & Porter.

Από έρευνα στα αρχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια η μόνη ανάθεση που αφορούσε σε εξοπλιστικό πρόγραμμα και ανέλαβε η συγκεκριμένη δικηγορική εταιρεία ήταν για λογαριασμό του Οργανισμού Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας.

Αφού πέρασε ο πρώτος μήνας της σύμβασης χωρίς να έχουν γίνει κάποιες επικοινωνίες με μέλη του Κογκρέσου και με αρμόδιους τομείς για το θέμα των F-35, η Arnold & Porter φαίνεται να μισθώνει μία άλλη εταιρεία για να βοηθήσει. Το όνομα αυτής Pentagon Strategies - πρόεδρός της είναι ένας γνωστός παράγοντας στον χώρο της αεράμυνας, ο Στιβ Γουίλιαμς, πρώην υψηλόβαθμος στέλεχος της Lockheed Martin που κατασκευάζει F-35. Ο Γουίλιαμς ήταν πρόεδρος στον ευρωπαϊκό τομέα της Lockheed έως το 2016, οπότε και έφυγε για να συνεργαστεί με την αμυντική βιομηχανία Terma, η οποία κατασκευάζει τουλάχιστον 70 “ζωτικής σημασίας” εξαρτήματα για τα F-35. Από την τελευταία αποχώρησε το 2020.

Η Arnold & Porter σύνηψε συμβόλαιο με τον Γουίλιαμς και την Pentagon Strategies έναντι 80.000 δολαρίων για την περίοδο 22 Μαρτίου - 31 Ιουλίου 2021, ώστε να της παρέχει υπηρεσίες λόμπινγκ για να επανενταχθεί η Τουρκία στο πρόγραμμα των F-35.

Όπως δηλώθηκε στο υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, ο Γουίλιαμς «ενδέχεται να συμμετέχει σε πολιτικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της ενημέρωσης προς τους εταίρους και τα ενδιαφερόμενα μέρη του “Προγράμματος JSF”, σε συντονισμό και σύμφωνα με τις οδηγίες της Arnold & Porter».

Από την στιγμή που ο Γουίλιαμς ανέλαβε καθήκοντα ξεκίνησαν και οι επικοινωνίες με πολιτικά πρόσωπα και αρμόδιες επιτροπές για τα F-35. Συγκεκριμένα, από τον Απρίλιο έως και τον Ιούλιο 2021 δηλώθηκαν στο υπουργείο Δικαιοσύνης από την Arnold & Porter συνολικά 22 τηλεφωνικές επικοινωνίες -καμία γραπτή- κυρίως με μέλη του προσωπικού του Γραφείου Πολιτικών και Στρατιωτικών Υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, του Γραφείου Ευρωπαϊκών και Ευρασιατικών Υποθέσεων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Κογκρεσου, καθώς και τηλεφωνήματα προς δύο ρεπουμπλικανούς και δύο δημοκράτες γερουσιαστές.

Οι παραπάνω 22 επικοινωνίες ήταν στα πλαίσια της άσκησης επιρροής για να συμμετέχει η Τουρκία στο πρόγραμμα των F-35 και πληρώθηκαν αδρά, καθώς ήταν μεγάλο -αν όχι το μεγαλύτερο- μέρος του όγκου εργασίας που περιελάμβανε η συμφωνία των 750.000 δολαρίων ανάμεσα στον Οργανισμό Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας και της Arnold & Porter.

Λίγο πριν λήξει η εξάμηνη περίοδος υπηρεσιών λόμπινγκ, η Τουρκία ανανέωσε το συμβόλαιο με την δικηγορική εταιρεία για ένα επιπλέον έτος, έως τον Αύγουστο του 2022. Τα χρήματα που συμφωνήθηκαν ανέρχονταν σε 1,5 εκ. δολάρια, ενώ ανανεώθηκε και η σύμβαση του Γουίλιαμς και της Pentagon Strategies με την Arnold & Porter, η οποία προέβλεπε αυξημένες αποδοχές σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο. Τα τηλεφωνήματα ξαναξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2021, και πάλι προς παρόμοιους αποδέκτες.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, έως το τέλος του 2021 υπήρξαν 18 ακόμα τηλεφωνικές επικοινωνίες και μία δια ζώσης επαφή σε event του Αμερικανο-τουρκικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου με τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Τουρκία. Βάσει της νέας συμφωνίας, η Arnold & Porter θα ελάμβανε 625.000 για την περίοδο Αυγούστου-Δεκεμβρίου 2021, ενώ είχε ήδη λάβει 750.000 δολάρια για το εξάμηνο Φεβρουαρίου-Ιουλίου 2021 - στο σύνολο κέρδισε 1.375.000 δολάρια για στρατηγικές συμβουλές, ενημέρωση σε θέματα κυρώσεων, 40 τηλεφωνήματα σε προσωπικό επιτροπών και γερουσιαστές και μία συνάντηση για τα F-35. Το ποσό αυτό που έλαβε το 2021 από τον Οργανισμό Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας αντιστοιχούσε σε περίπου 15% των εσόδων της από υπηρεσίες λόμπινγκ εκείνο το έτος (10,4 εκατομμύρια δολάρια), σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης Open Secrets που αναλύει τις δηλώσεις λόμπινγκ.

Τον επόμενο διάστημα έως και τον Αύγουστο του 2022 τα πράγματα δεν άλλαξαν ιδιαίτερα, με εξαίρεση κάποιες πιο “επιθετικές” κινήσεις επικοινωνίας προς πολέμιους της Τουρκίας και της ένταξής της στο πρόγραμμα των F-35. Συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκαν 20 τηλεφωνήματα και γραπτά μηνύματα καθώς και 8 συναντήσεις και τηλεδιασκέψεις. Από αυτές τις επικοινωνίες μία αφορούσε το προσωπικό του γραφείου του γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ ο οποίος αντιτασσόταν σθεναρά στις εξοπλιστικές φιλοδοξίες της Τουρκίας και όχι μόνο, και που σήμερα αντιμετωπίζει κατηγορίες για διαφθορά.

Η μέθοδος της Τουρκίας να μισθώνει για εξοπλιστικά της ζητήματα δικηγορικές εταιρείες - παρόχους υπηρεσιών λόμπινγκ όπου απασχολούνται πρόσωπα τα οποία βρίσκονται πολύ κοντά στον εκάστοτε πρόεδρο των ΗΠΑ έχει επαναληφθεί στο παρελθόν. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών της θητείας Τραμπ, από τον Ιούλιο έως τον Νοέμβριο του 2020 μίσθωσε την Greenberg Taurig για μία άλλη της υπόθεση, αυτής των εξαγωγών εξαρτημάτων ελικοπτέρων Τ129 ΑΤΑΚ στο Πακιστάν ενόψει πώλησης ύψους 1,5 δισ. δολαρίων που είχε συμφωνηθεί αλλά “πάγωσαν” οι ΗΠΑ.

Στην Greenberg Taurig απασχολούνταν ο Ρούντολφ Τζουλιάνι, προσωπικός δικηγόρος του Ντόναλντ Τραμπ. Η εταιρεία και ο ίδιος ο Τζουλιάνι είχαν μπει στο μικροσκόπιο της αμερικανικής δικαιοσύνης το 2017 στην υπόθεση Ρέζα Ζαράμπ: του λαθρέμπορου χρυσού που κατονόμασε σε αμερικανικό δικαστήριο τον γαμπρό του Ερντογάν και τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο ως εμπλεκόμενους στο σπάσιμο του εμπάργκο στο Ιράν μέσω της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank.

Το συμβόλαιο της Τουρκίας με την Greenberg Taurig δεν ανανεώθηκε μετά την εκλογή Μπάιντεν, ενώ η υπόθεση των ελικοπτέρων δεν φαίνεται να έχει ξεπαγώσει έως σήμερα, με τους Πακιστανούς να κοιτάζουν πλέον προς την πλευρά της Κίνας για προμήθειες.

Μένει βέβαια να δει κανείς πού θα στραφούν οι προσπάθειες λόμπινγκ της Τουρκίας μετά τις ερχόμενες προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ τον Νοέμβριο.

Ειδήσεις σήμερα: 

Euroleague - Παναθηναϊκός: Πλήθος κόσμου για την υποδοχή του “επτάστερου” (βίντεο) 

Σχολικά Γεύματα - Λαμία: Φωτιά από πρόθεση στο εργοστάσιο “βλέπει” η Πυροσβεστική

Μητσοτάκης προς Βόρεια Μακεδονία: Ο λαϊκισμός δεν είναι η απάντηση στα προβλήματα