Υγεία

Εξειδικευμένες εξετάσεις υπερήχων

Γράφει ο Γεώργιος Π. Ζαχαρόπουλος, Ακτινολόγος, Διευθυντής Τμήματος Γενικών Υπερήχων ΥΓΕΙΑ & ΜΗΤΕΡΑ, Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου ΥΓΕΙΑ.

Αυτοματοποιημένο Υπερηχογράφημα Μαστών ABUS

Η Ψηφιακή Μαστογραφία είναι η μέθοδος εκλογής και αναφοράς για την διάγνωση του καρκίνου του μαστού, συμπληρώνεται όμως, από την Υπερηχοτομογραφία για μείωση της ιοντίζουσας ακτινοβολίας (ακτίνες Χ) και για να ξεπεραστεί το «εμπόδιο» που μπορεί να προκαλεί ο λεγόμενος πυκνός μαστός.

Πυκνούς μαστούς εμφανίζει το 40% των γυναικών. Και επειδή ακριβώς από τα αδενικά στοιχεία προέρχεται ο καρκίνος του μαστού, οι πυκνοί μαστοί έχουν 4 έως 6 φορές αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου. Είναι γνωστό ότι το 71% των καρκίνων του μαστού εμφανίζεται σε πυκνούς μαστούς.

Στη μαστογραφία τα ινοαδενικά στοιχεία εμφανίζονται άσπρα. Αλλά και ο καρκίνος εμφανίζεται επίσης άσπρος. Είναι επομένως πολύ πιθανό στους πυκνούς μαστούς να «χάνεται» κάποιος καρκίνος στην εικόνα της μαστογραφίας, επειδή «καμουφλάρεται» από τα πυκνά ινώδη και αδενικά στοιχεία. Αναφέρεται ότι στο 1/3 των πυκνών μαστών η διάγνωση του καρκίνου μπορεί να διαφύγει της μαστογραφίας.

Η Υπερηχοτομογραφία έρχεται να βοηθήσει σε αυτό το σημαντικό πρόβλημα γιατί στις περισσότερες από αυτές τις δυσχερείς καταστάσεις μπορεί να αναδείξει τους «κρυμμένους» όγκους. Η Κλασσική Υπερηχοτομογραφία είναι υποκειμενική εξέταση και εξαρτάται σημαντικά από την ικανότητα και την εμπειρία του ακτινοδιαγνώστη.

Για τον λόγο αυτό έχει πρόσφατα αναπτυχθεί το καλούμενο “Αυτοματοποιημένο Υπερηχογράφημα Μαστών” ABUS: Automated Breast Ultrasound System. Το σύστημα αυτό είναι ήδη εγκατεστημένο και σε πλήρη λειτουργία στο Τμήμα Γενικών Υπερήχων του ΥΓΕΙΑ.

Στόχος αυτού του συστήματος είναι να περιορίσει στον ελάχιστο βαθμό την παρέμβαση του ακτινοδιαγνώστη κατά τη λήψη των εικόνων και να αυξήσει την αντικειμενικότητα των ευρημάτων.

Με το σύστημα ABUS η εξεταζόμενη τοποθετείται σε ύπτια και ελαφρά λοξή θέση με τον υπό εξέταση μαστό συμμετρικά απλωμένο. Το μηχάνημα διαθέτει έναν ειδικά διαμορφωμένο βραχίονα, ο οποίος φέρει ένα πλαίσιο σχεδιασμένο να προσαρμόζεται στην κυρτότητα και το περίγραμμα του μαστού. Εντός του πλαισίου υπάρχει μία κυρτή υπερηχογραφική κεφαλή η οποία σαρώνει από άκρη σε άκρη ολόκληρο τον μαστό. Η διαδικασία διαρκεί συνήθως 15΄.

Οι εικόνες που λαμβάνονται με κάθε σάρωση μεταφέρονται στην ειδική μονάδα ενός πολύ εξελιγμένου ηλεκτρονικού υπολογιστή που συνοδεύει το σύστημα. Τα αποθηκευμένα στοιχεία αναλύονται  από τον υπολογιστή, δίνοντας την δυνατότητα στον ειδικό ακτινοδιαγνώστη να επεξεργάζεται τις εικόνες σε τρείς άξονες ώστε να προκύψει η τελική αντικειμενική διάγνωση.

Το σύστημα ABUS όταν συνδυάζεται με την ψηφιακή μαστογραφία, σε πυκνούς μαστούς, αυξάνει την διάγνωση του καρκίνου του μαστού κατά 37,5%.

Υβριδική Απεικόνιση (Fusion Imaging) στην Υπερηχοτομογραφία του Προστάτη

Με τον όρο Υβριδική Απεικόνιση εννοούμε εκείνες τις ιατρικές απεικονιστικές εξετάσεις, που συνδυάζουν και ενώνουν ταυτόχρονα εικόνες από δύο διαφορετικές απεικονιστικές μεθόδους, ώστε να αυξάνονται τα χρήσιμα διαγνωστικά δεδομένα για διάφορες παθήσεις.

Υβριδική Απεικόνιση (Fusion Imaging) στην Υπερηχοτομογραφία

Πρόκειται για την πιο επαναστατική τεχνολογική εξέλιξη στο πεδίο των διαγνωστικών υπερήχων. Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί για την μελέτη διαφόρων οργάνων. Συνδυάζει την αμεσότητα και ευχρηστία της Υπερηχοτομογραφίας με την αντικειμενική ακρίβεια των μεθόδων εγκάρσιας απεικόνισης (Αξονικής & Μαγνητικής Τομογραφίας).

Ειδικά για την υπερηχογραφικά κατευθυνόμενη βιοψία του προστάτη εισάγονται εικόνες από πρόσφατη προηγηθείσα εξέταση Πολυπαραμετρικής Μαγνητικής Τομογραφίας προστάτη σε ένα ειδικά εξοπλισμένο και διαμορφωμένο μηχάνημα υπερήχων. Με εξειδικευμένο σύστημα ηλεκτρονικής πλοήγησης οι εισαχθείσες εικόνες Μαγνητικής Τομογραφίας συνδέονται τοπογραφικά με ακρίβεια με τις εικόνες που παράγονται σε πραγματικό χρόνο κατά τη διάρκεια της εξέτασης υπερήχων. Δίπλα σε κάθε υπερηχογραφική τομή εμφανίζεται στην οθόνη και η αντίστοιχη τομή της Μαγνητικής Τομογραφίας στην ίδια ανατομική θέση. Έτσι κατά τη διενέργεια της καθοδηγούμενης με υπερήχους βιοψίας προστάτου γίνεται με εξαιρετική ακρίβεια και ασφάλεια η τοποθέτηση της βελόνας βιοψίας, καθώς παρέχεται επιπλέον καθοδήγηση από την αντίστοιχη εικόνα της Μαγνητικής Τομογραφίας.

Γιατί σήμερα θεωρείται αναγκαία η Υβριδική Απεικόνιση στην υπερηχογραφική μελέτη του καρκίνου του προστάτη;

Κάποιοι καρκίνοι δεν ξεχωρίζουν οπτικά στις εικόνες των υπερήχων από τον παρακείμενο φυσιολογικό προστατικό ιστό. Κάποιοι άλλοι βρίσκονται σε ζώνες του προστάτη, που μπορεί ήδη να εμφανίζουν αλλοιώσεις από άλλες καλοήθεις καταστάσεις που μιμούνται οπτικά εστίες καρκίνου.

Η Μαγνητική Τομογραφία σε σύγκριση με το διορθικό υπερηχογράφημα είναι σε μεγάλο βαθμό πιο ευαίσθητη στον εντοπισμό εστιακών αλλοιώσεων στον προστατικό ιστό. Από την άλλη πλευρά το διορθικό υπερηχογράφημα παραμένει αξεπέραστη μέθοδος ακρίβειας για την λήψη βιοψιών από τις ύποπτες εστίες για οριστική διάγνωση του καρκίνου.

Είναι προφανές επομένως το πλεονέκτημα από την ταυτόχρονη σύνθεση των εικόνων των Υπερήχων με αυτές της Μαγνητικής Τομογραφίας.

Η μέθοδος της Υβριδικής Απεικόνισης στο Τμήμα Γενικών Υπερήχων του ΥΓΕΙΑ εφαρμόζεται για την λήψη βιοψιών από το 2016 και διαπιστώθηκε ότι 33% των περιπτώσεων που διαγνώσθηκαν με καρκίνο του προστάτη δεν είχαν ορατά υπερηχογραφικά ευρήματα, ενώ είχαν ευρήματα στις αντίστοιχες εικόνες της Μαγνητικής Τομογραφίας που καθοδήγησαν την διορθική λήψη βιοψίας με την σύνθεση των εικόνων των δύο μεθόδων.

Από την τρέχουσα επιστημονική βιβλιογραφία, η υβριδική (fusion) απεικόνιση αυξάνει την συχνότητα ανίχνευσης κλινικά σημαντικών καρκίνων, καθοδηγεί την δειγματοληψία με στόχο την μείωση των λήψεων από κλινικά μη σημαντικά και χαμηλού κίνδυνου νεοπλάσματα. Συμβάλλει επίσης στην επιλογή των ασθενών που μπορούν να τεθούν σε πρωτοκολλά συστηματικής παρακολούθησης ή και εντοπισμένης θεραπείας.

*Άρθρο του Γεώργιου Π. Ζαχαρόπουλου, Ακτινολόγου, Διευθυντή Τμήματος Γενικών Υπερήχων ΥΓΕΙΑ & ΜΗΤΕΡΑ, Προέδρου Επιστημονικού Συμβουλίου ΥΓΕΙΑ.