Πολιτισμός

Airborne Landing to Air Assault: η παγκόσμια ιστορία του στρατιωτικού αλεξιπτωτισμού (εικόνες)

Ο Νικόλαος Θεοτόκης παραθέτει όλες τις μάχες με εμπλοκή αλεξιπτωτιστών από το 1918 και εξής, και στοιχεία για τις αερομεταφερόμενες μονάδες της Ελλάδας και άλλων χωρών.

Το βιβλίο Airborne Landing to Air Assault κυκλοφορεί από τις 30 Ιουλίου σε Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ από τις εκδόσεις Pen and Sword. Είναι μια παγκόσμια ιστορία του στρατιωτικού αλεξιπτωτισμού που καλύπτει μια περίοδο 100 ετών, από το 1918 έως το 2018. Στις 284 σελίδες του βιβλίου,  συγγραφέας του οποίου  είναι ο δημοσιογράφος Νικόλαος Θεοτόκης, παρατίθενται οι μάχες στις οποίες ενεπλάκησαν αλεξιπτωτιστές ή άνδρες των Ειδικών Δυνάμεων διαφόρων κρατών σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υδρογείου τόσο κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όσο και μεταγενέστερα (Ινδονησία, Ινδία/Πακιστάν, Αλβανία, Μαλαισία, Κορέα, πρώην Γαλλική Ινδοκίνα, Σουέζ και Μέση Ανατολή, πρώην Γαλλική Αλγερία, Τυνησία, πρώην Βελγικό Κογκό, Κούβα, Βιετνάμ, Αφγανιστάν, Γρενάδα, Νησιά Φώκλαντ, Ιράκ, κ.α.). Γίνεται, επίσης, παρουσίαση με ιστορικά στοιχεία των αερομεταφερόμενων μονάδων πολλών χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.

Ακόμη παρατίθενται περιπτώσεις πιλότων (Αμερικανών, Βρετανών, Γερμανών, Σοβιετικών, Ιαπώνων, Ιταλών, Καναδών, Αυστραλών, Πολωνών, κ.α.) που αναγκάσθηκαν να χρησιμοποιήσουν αλεξίπτωτο κατά τη διάρκεια επιχείρησης τόσο κατά τους δύο παγκόσμιους πολέμους όσο και μεταγενέστερα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του Γλαύκου Κληρίδη (1919-2013). Ο μετέπειτα πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως μέλος του πληρώματος βομβαρδιστικού της Βρετανικής Royal Air Force (RAF), είχε σωθεί με αλεξίπτωτο στις 26 Ιουλίου 1943 μετά την κατάρριψη του αεροπλάνου του πάνω από το Αμβούργο στη Γερμανία.

Στο βιβλίο αποκαλύπτεται και μια άγνωστη πτυχή της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας: η κατάληψη του Αργοστολίου στην Κεφαλονιά από Ιταλούς αλεξιπτωτιστές κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Επίσης, γίνεται αναφορά στην επίθεση «τύπου καμικάζι» σε Ιταλικό βομβαρδιστικό από Έλληνα πιλότο δίωξης στις 2 Νοεμβρίου 1940 στην περιοχή Λαγκαδά κοντά στη Θεσσαλονίκη. Επειδή είχαν εξαντληθεί τα πυρομαχικά του πολυβόλου του, ο υποσμηναγός Μαρίνος Μητραλέξης (1916-1948) εμβόλισε με την έλικα του αεροσκάφους του την ουρά του εχθρικού αεροπλάνου, προκαλώντας την πτώση του. Ο  Έλληνας αεροπόρος έκανε, στη συνέχεια, αναγκαστική προσγείωση και με την απειλή περιστρόφου αιχμαλώτισε τέσσερις από τους Ιταλούς, μέλη του πληρώματος του βομβαρδιστικού, που είχαν σωθεί με αλεξίπτωτα.

Στο βιβλίο υπάρχουν, επίσης, αναφορές τόσο στη δράση Ελλήνων καταδρομέων, των ανδρών του Ιερού Λόχου, στη Βόρεια Αφρική και το Αιγαίο κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όσο και στη ρίψη αλεξιπτωτιστών της ίδιας μονάδας στην Ιταλοκρατούμενη Σάμο στις 30 Οκτωβρίου 1943. Συμμετοχή στο πολεμικό αυτό άλμα είχε και ο συνταγματάρχης Χριστόδουλος Τσιγάντες (1897-1970), ο διοικητής του Ιερού Λόχου, μολονότι δεν ήταν εκπαιδευμένος στις πτώσεις με αλεξίπτωτο! – κάτι πρωτοφανές και ανεπανάληπτο στα παγκόσμια χρονικά του στρατιωτικού αλεξιπτωτισμού.

Ο συγγραφέας αναφέρεται στην καταδίκη σε θάνατο του στρατηγού Bruno Brauer από ελληνικό δικαστήριο για εγκλήματα σε βάρος αμάχων που διαπράχθηκαν κατά τη Γερμανική εισβολή και κατοχή στην Κρήτη. Ο Brauer και ένας ακόμη στρατηγός, ο Friedrich-Wilhelm Muller, ο οποίος επίσης διετέλεσε στρατιωτικός διοικητής στη Μεγαλόνησο, αντίκρυσαν το εκτελεστικό απόσπασμα στις 20 Μαϊου 1947 στην Αθήνα – κατά την έκτη επέτειο της  Γερμανικής εισβολής στην Κρήτη. Ο Brauer ήταν ο πρώτος Γερμανός αξιωματικός που εκπαιδεύθηκε στις πτώσεις με αλεξίπτωτο. Του είχε ανατεθεί η διοίκηση του πρώτου τάγματος fallschirmjager (αλεξιπτωτιστών) μετά τη συγκρότησή του τον Ιανουάριο του 1936.

Σε ειδικό κεφάλαιο παρατίθεται η δράση Βρετανών αλεξιπτωτιστών στην Ελλάδα κατά την αποχώρηση των Γερμανικών στρατευμάτων το 1944 αλλά και κατά την αντιμετώπιση της Κομμουνιστικής εξέγερσης στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περίπτωση μιας εμβληματικής μορφής των Ολλανδικών Ειδικών Δυνάμεων, που αναδεικνύεται στο βιβλίο. Είναι ο λοχαγός Raymond Pierre Paul Westerling, (1919-1987), ο οποίος είχε γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη από Ολλανδό πατέρα και Ελληνίδα μητέρα. Ο Westerling πολέμησε εναντίον των Γερμανών κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ως υπαξιωματικός των Βρετανών commandos. Στη συνέχεια, έδρασε εναντίον Εθνικιστών ανταρτών στις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες ως αξιωματικός του Ολλανδικού στρατού και διοικητής του νεοσύστατου Εθνικού Συντάγματος Ειδικών Δυνάμεων (Depot Speciale Troepen ή DST).

Από τις περιγραφές γεγονότων που περιγράφονται στο βιβλίο και συναρπάζουν με την πρωτοτυπία τους ξεχωρίζει η εναέρια μονομαχία ανάμεσα σε ένα πιλότο μαχητικού και έναν…αλεξιπτωτιστή, που συνέβη στις 31 Μαρτίου 1943 στην περιοχή Pyinmana στη Βιρμανία κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Αμερικανός ανθυποσμηναγός Owen J. Baggett (1920-2006) έπεφτε με αλεξίπτωτο μετά την κατάρριψη ενός βομβαρδιστικού Β-24 Liberator από εχθρικά πυρά, όταν τον πλησίασε σε μικρή απόσταση ένα Ιαπωνικό μαχητικό. Μόλις ο χειριστής άνοιξε την καλύπτρα του cockpit για να έχει καλύτερη οπτική επαφή με τον τραυματισμένο αλεξιπτωτιστή πριν τον αποτελειώσει με μια ριπή πολυβόλου, εκείνος αντέδρασε αστραπιαία. Έβγαλε το πιστόλι του και πυροβόλησε τον Ιάπωνα στο κεφάλι τέσσερις φορές. Το μαχητικό συνετρίβη στο έδαφος ακυβέρνητο όχι μακριά από το σημείο στο οποίο ο Αμερικανός αεροπόρος προσγειώθηκε λίγο αργότερα με το αλεξίπτωτο.

Επίσης, ξεχωρίζει η περίπτωση ενός πιλότου της Βρετανικής RAF, ο οποίος πετούσε με μαχητικά κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αν και δεν ήταν αρτιμελής. Φορούσε ξύλινα πόδια μετά από αεροπορικό ατύχημα στο οποίο είχε εμπλακεί τον Δεκέμβριο του 1931. Ο σμηναγός Douglas Bader (1910-1982) διακρίθηκε σε πολεμικές αποστολές καταρρίπτοντας σε αερομαχίες 22 γερμανικά αεροσκάφη. Στις 9 Αυγούστου 1941 το αεροπλάνο του, ένα Spitfire Mk VA, χτυπήθηκε από φίλια πυρά πάνω από την κατεχόμενη Γαλλία και ο ίδιος σώθηκε χρησιμοποιώντας αλεξίπτωτο. Δεν άργησε να συλληφθεί, καθώς προσγειώθηκε έχοντας σπασμένο το ένα από τα δύο ξύλινα πόδια του. Ο ανάπηρος άσος της RAF παρέμεινε σε γερμανικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως μέχρι το τέλος του πολέμου.

Ο συγγραφέας αναφέρεται ακόμη στη γυναίκα πιλότο που κατέρριψε σε αερομαχίες τουλάχιστον έξη Γερμανικά αεροσκάφη κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τη Σοβιετική υποσμηναγό Lydia V. Litvyak (1921-1943), και σε τρεις συμπατριώτισσές της οι οποίες, όταν καταρρίφθηκαν σε πολεμική αποστολή, σώθηκαν χρησιμοποιώντας αλεξίπτωτα. Αυτές ήταν η αντισμήναρχος Klavdia Y. Fomichyova (1917-1958), η υποσμηναγός Anna Timofeyeva-Yegorova (1916-2009) και η σμηνίας-αεροναυτίλος Galina I. Dzhunkovskaya (1922-1985). Στο βιβλίο επισημαίνεται ότι περισσότερες από 100 γυναίκες χρησιμοποιήθηκαν σε αποστολές από τη Σοβιετική Αεροπορία κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.   

***Ο Νικόλαος Θεοτόκης είναι δημοσιογράφος με ειδίκευση στο στρατιωτικό και το πολιτικό ρεπορτάζ. Έχει εργασθεί στις εφημερίδες Ελεύθερος Τύπος, Εστία και Μακεδονία στην Ελληνική Ραδιοφωνία (ΕΡΑ) και στους τηλεοπτικούς σταθμούς Mega και ΕΡΤ. Το 2003, κυκλοφόρησε στην Αθήνα το βιβλίο του Γυναίκες και Πόλεμος. Ο συγγραφέας έχει εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις σε μονάδες αλεξιπτωτιστών του Ελληνικού Στρατού.