Υγεία

Εμβολιασμός και λοιμώξεις της εποχής

Γράφει ο Νικόλαος Χαΐνης, Διευθυντής Πνευμονολόγος, Metropolitan Hospital.

Το φθινόπωρο ανάμεσα στα άλλα που ξεκινάνε είναι και οι λοιμώξεις του αναπνευστικού, οι οποίες μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά και χωρίς επιπλοκές αν πάρουμε κάποια μέτρα. 

Τον Σεπτέμβριο -πρώτο μήνα του φθινοπώρου- έχουμε σταδιακή μείωση της διάρκειας της ημέρας, τα πρωτοβρόχια, την έναρξη της σχολικής χρονιάς και πτώση της θερμοκρασίας. Είναι ο μήνας που αρχίζουν να εμφανίζονται και οι πρώτες λοιμώξεις του αναπνευστικού, οι οποίες θα ταλαιπωρήσουν, σχεδόν μέχρι την άνοιξη, εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Ευτυχώς, οι περισσότερες από αυτές τις λοιμώξεις δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα «κοινό κρυολόγημα» και αφορούν κυρίως το ανώτερο αναπνευστικό. Οφείλονται σε ιούς και αυτοϊώνται μετά από λίγες ημέρες αφού μας έχουν προκαλέσει μια μικρή ταλαιπωρία με συνάχι, πυρετό, κακουχία, βήχα, πονόλαιμο.

Σπάνια παρουσιάζουν επιπλοκές κυρίως σε άτομα υγιή. Η θεραπεία τους δεν απαιτεί αντιβίωση παρά μόνο χορήγηση ανακουφιστικής αγωγής με παυσίπονα, αντιπυρετικά και αποσυμφορητικά σκευάσματα. Επίσης ανάπαυση και καλή διατροφή.

Αυτές οι λοιμώξεις, δυστυχώς, είναι άκρως μεταδοτικές. Μεταδίδονται με την ομιλία, τον βήχα, τη χειραψία αλλά και μολυσμένα αντικείμενα (ποτήρια, εφημερίδες κτλ.). Δεν υπάρχουν μέτρα προστασίας παρά μόνο στοιχειώδη μέτρα πρόληψης, όπως η αποφυγή στο μέτρο του δυνατού χώρων που συγχρωτίζεται πολύς κόσμος, πλύσιμο χεριών, μάσκα και γάντια όπου αυτό απαιτείται.

• Οι περισσότερες από τις λοιμώξεις της εποχής δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα «κοινό κρυολόγημα» και αφορούν κυρίως το ανώτερο αναπνευστικό.
• Oι λοιμώξεις είναι άκρως μεταδοτικές. Μεταδίδονται με την ομιλία, τον βήχα, τη χειραψία αλλά και μολυσμένα αντικείμενα.

Σοβαρές είναι οι λοιμώξεις όταν προσβάλλουν το κατώτερο αναπνευστικό προκαλώντας πνευμονία η οποία αποτελεί ένα από τα συνηθέστερα αίτια νοσηρότητας παγκοσμίως. Πριν, δε, την ανακάλυψη των αντιβιοτικών, αποτελούσε μία από τις σημαντικότερες αιτίες θνητότητας.

Ακόμα και σήμερα, σύμφωνα με τα στατιστικά της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, αποτελεί την 1η αιτία νοσηρότητας και την 6η κατά σειρά αιτία θνητότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Αιτιολογικοί παράγοντες της πνευμονίας είναι τα μικρόβια και οι ιοί. 

Για αυτές τις λοιμώξεις διαθέτουμε μέτρα προφύλαξης. Είναι τα εμβόλια κατά του ιού της γρίππης και κατά του πνευμονιόκοκκου.

Θεωρείται απαραίτητος ο εμβολιασμός ειδικά για ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού όπως είναι τα άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα και οι ηλικιωμένοι, όπως επίσης και για άτομα που εργάζονται ή σχετίζονται με υγειονομικές μονάδες (νοσοκομεία, κλινικές, ιατρεία) αλλά και για εργαζομένους στην εκπαίδευση, σε παιδικούς σταθμούς, επειδή η νοσηρότητα και η μεταδοτικότητα σε αυτούς τους χώρους είναι υψηλή.

1. Το αντιγριπικό: Γρίπη είναι μία οξεία ιογενής λοίμωξη που συνήθως αυτοϊάται, αλλά μπορεί να επιπλακεί με πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή πνευμονία.
2. Το αντιπνευμονιοκοκκικό: Πρόκειται για μικρόβιο το οποίο μπορεί να προκαλέσει σοβαρή πνευμονία.

Αντιγριπικό εμβόλιο

Η γρίπη οφείλεται σε ιούς και υπάρχουν δύο τύποι: Ο ιός της γρίπης Α και ο ιός της γρίπης Β.

Τα εμβόλια περιέχουν αδρανοποιημένους ιούς και των δύο τύπων. Κυκλοφορούν δύο είδη εμβολίων το τριδύναμο και το τετραδύναμο.

Αντένδειξη: 

• άτομα που έχουν αλλεργία στα αυγά
• εγκυμονούσες (1ο τρίμηνο κυήσεως)
• άτομα με ενεργό λοίμωξη

Παρενέργειες: Είναι σπάνιες και περιλαμβάνουν πυρετό - μυαλγίες - αλλεργική αντίδραση.

Γίνεται ενδομυϊκά 1 φορά το χρόνο από Σεπτέμβριο μέχρι Νοέμβριο.

Αντιπνευμονιοκοκκικό εμβόλιο

Υπάρχουν δύο είδη εμβολίων, το πολυσακχαριδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο (23-δύναμο: Pneumo-23, Pneumovax-23) και το συζευγμένο πολυσακχαριδικό πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο (13-δύναμο: Prevenar 13), τα οποία περιέχουν κεκαθαρμένα αντιγόνα του μικροβίου.

Είναι και τα δύο αποτελεσματικά στην πρόληψη της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας. Το πρώτο επαναλαμβάνεται κάθε πέντε χρόνια ενώ για το δεύτερο δεν χρειάζεται επαναεμβολιασμός.

Αντένδειξη:

• Ενεργός λοίμωξη
• Κύηση & θηλασμός

Παρενέργειες: σπάνια πυρετός - μυαλγίες, επίσης τοπική αντίδραση (πόνος - οίδημα).

Γίνεται ενδομυϊκά και μπορεί να χορηγηθεί ταυτόχρονα με το αντιγριπικό αλλά σε διαφορετική θέση.

Θεωρείται απαραίτητος ο εμβολιασμός ειδικά για ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού όπως είναι τα άτομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα και οι ηλικιωμένοι, όπως επίσης και για άτομα που εργάζονται ή σχετίζονται με υγειονομικές μονάδες, αλλά και για εργαζομένους στην εκπαίδευση, σε παιδικούς σταθμούς.

 *Άρθρο του Νικόλαου Χαΐνη, Διευθυντή Πνευμονολόγου, Metropolitan Hospital.