Υγεία

Χατζηδάκης: Από τις πρώτες χώρες στην ΕΕ που θα αποσύρουμε τα πλαστικά μίας χρήσης

Οι στόχοι της χώρας μας για την απόσυρση του πλαστικού.

Τον στόχο να γίνει η Ελλάδα από τις πρώτες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θα αποσύρει τα πλαστικά μιας χρήσης, εναρμονιζόμενη με την κοινοτική Οδηγία, έθεσε σήμερα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, κατά την παρουσίαση του νομοσχεδίου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ για τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον.

Ο κ. Χατζηδάκης κατέστησε σαφές ότι το νομοσχέδιο αυτό έρχεται ένα χρόνο νωρίτερα από την προθεσμία εφαρμογής του, τον Ιούλιο του 2021, όχι από βιασύνη όμως. «Το κάναμε από αντίληψη, του ότι η Οδηγία αυτή φέρνει νέα δεδομένα στην καθημερινότητά μας και για τον λόγο αυτό η αγορά και οι πολίτες θα πρέπει να γνωρίζουν έγκαιρα, ώστε να μπορούν να προσαρμοστούν ομαλά στα νέα δεδομένα. Είμαστε σήμερα εδώ προκειμένου να εκπληρώσουμε τη δέσμευσή μας», τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ προσέθεσε ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της ΕΕ που φέρνει προς εναρμόνιση το σύνολο της Οδηγίας έναν χρόνο νωρίτερα.

«Με το παρόν νομοσχέδιο φέρνουμε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης και την προστασία του περιβάλλοντος. Ιδιαίτερα του υδάτινου», υπογράμμισε ο κ. Χατζηδάκης.

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν, δύο δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών και νερών διατίθενται στην Ελλάδα κάθε χρόνο, ενώ παράλληλα περισσότερα από 300 εκατομμύρια πλαστικά ποτήρια για το σερβίρισμα του καφέ κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα το 50% των απορριμμάτων στη θάλασσα είναι πλαστικά μίας χρήσης.

«Το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης δεν βρίσκεται στη σφαίρα της φαντασίας, αλλά αποτελεί μία πραγματικότητα που χρειάζεται ολοκληρωμένα μέτρα, με ρεαλιστικούς στόχους, καθώς και τη συμμετοχή όλων σε μία κοινή προσπάθεια», σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης.

Ακόμη, όπως ανέφερε ο υπουργός, μέσω του νομοσχεδίου εκπληρώνουν την κοινοτική τους υποχρέωση, αλλά και την εθνική δέσμευσή τους, για έγκαιρη εναρμόνιση ένα έτος νωρίτερα, ενώ γνωστοποίησε ότι το νομοσχέδιο θα τεθεί προς διαβούλευση σύντομα.

«Θέλουμε να το κάνουμε έγκαιρα, ώστε όλοι να γνωρίζουν και να μπορέσουν να προσαρμοστούν. Οι επιχειρήσεις να διαθέσουν το stock τους στην αγορά και οι πολίτες να προσαρμοστούν σε νέα καταναλωτικά μοντέλα. Πέραν όμως της απαγόρευσης ορισμένων πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, που θα εφαρμοστεί ταυτόχρονα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, θεσπίζουμε κίνητρα για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης και την ενίσχυση της ανακύκλωσης», υπογράμμισε ο κ. Χατζηδάκης.

Μαχαιροπίρουνα, πιάτα, καλαμάκια, περιέκτες και κυπελάκια ποτών από φελιζόλ, περιέκτες τροφίμων από φελιζόλ, αναδευτήρες ποτών, μπατονέτες, στηρίγματα για μπαλόνια, καθώς και πάσης φύσεως προϊόντα που διασπώνται σε μικροπλαστικά (οξοδιασπώμενα πλαστικά), είναι τα 10 προϊόντα που πρόκειται να απαγορευθεί η διάθεσή τους στην αγορά από τον Ιούλιο του 2021, όπως προβλέπουν οι βασικές απαιτήσεις της Οδηγίας.

Σύμφωνα με τον κ. Χατζηδάκη, για όσα προϊόντα απαγορεύονται θα υπάρχουν και διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις, με σεβασμό στο περιβάλλον, ενώ η απαγόρευση θα ξεκινήσει 6 μήνες νωρίτερα για τον δημόσιο τομέα.

«Να δείξουμε στον κόσμο ότι κάνουμε εμείς το πρώτο βήμα και ότι τα λόγια μας με τις πράξεις μας συμβαδίζουν», επισήμανε ο υπουργός, ενώ συμπλήρωσε ότι ανάμεσα στις βασικές απαιτήσεις της Οδηγίας, είναι η μείωση της κατανάλωσης σε πλαστικά ποτήρια και πλαστικούς περιέκτες τροφίμων κατά 30% μέχρι το 2024 και κατά 60% μέχρι το 2026. Επιπλέον, πρόκειται να γίνει επανασχεδιασμός των προϊόντων, που αφορά τις πλαστικές φιάλες και τους περιέκτες ποτών. Ειδικότερα, τίθεται υποχρεωτικός στόχος χωριστής συλλογής των πλαστικών μπουκαλιών, 77% το 2025 και 90% το 2030, ενώ όπως είπε ο υπουργός, ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί «μέσα από την εφαρμογή ενός συστήματος επιστροφής εγγύησης στον πολίτη».

Παράλληλα, υπάρχουν νέες προδιαγραφές για τα προϊόντα αυτά. Όλα τα καπάκια θα πρέπει να είναι προσαρτημένα στα μπουκάλια τους μέχρι το 2024, ενώ τα πλαστικά μπουκάλια θα πρέπει να κατασκευάζονται από 25% ανακυκλωμένο περιεχόμενο το 2025 και από 30%, αντίστοιχα, το 2030.

«Για να διασφαλίσουμε ότι όλοι συμμορφώνονται με τις νέες απαιτήσεις για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο, εισάγουμε το ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 15343. Ταυτόχρονα όμως, δίνουμε και κίνητρο στους παραγωγούς των προϊόντων αυτών ώστε, για παράδειγμα, όσο περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο θα έχουν τα μπουκάλια, τόσο θα μειώνονται οι υποχρεωτικές εισφορές των παραγωγών πλαστικών μπουκαλιών (eco-modulation)», σημείωσε ακόμη ο κ. Χατζηδάκης.

Παράλληλα, εισάγονται νέες απαιτήσεις σήμανσης από τον Ιούλιο του 2021, αναφορικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις συγκεκριμένων προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά είναι τα πλαστικά ποτήρια, τα υγρά μαντηλάκια, τα είδη προσωπικής υγιεινής και τα καπνικά προϊόντα.

Επόμενο μέτρο, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός, είναι η υποχρέωση των παραγωγών ορισμένων πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης, για την κάλυψη του κόστους της περιβαλλοντικής διαχείρισης των προϊόντων τους.

Ειδικότερα, θεσπίζονται έως τον Ιανουάριο του 2023 συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για δύο νέες ομάδες προϊόντων, όπως τα καπνικά προϊόντα και τα αλιευτικά εργαλεία, καθώς και άλλες 8 κατηγορίες προϊόντων (κυπελάκια ποτών, περιέκτες τροφίμων, περιέκτες ποτών, πακέτα και περιτυλίγματα, λεπτές σακούλες μεταφοράς, υγρά μαντηλάκια και μπαλόνια) τα οποία θα είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση των αποβλήτων των προϊόντων αυτών και για τον καθαρισμό των κοινόχρηστων χώρων και ακτών από τα απόβλητα των προϊόντων αυτών.

«Δεν μένουμε όμως στα όσα ορίζει η Οδηγία, αλλά προχωράμε και ένα βήμα παραπέρα. Λαμβάνουμε επιπλέον εθνικά μέτρα, πέραν των όσων ορίζει η Οδηγία, προκειμένου να στείλουμε ξεκάθαρο περιβαλλοντικό μήνυμα. Ότι στην Ελλάδα το περιβάλλον είναι ο εθνικός μας πλούτος», επισήμανε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Σχετικά με τα εθνικά μέτρα που πρόκειται να ληφθούν, προκειμένου να μειωθεί η κατανάλωση σε πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός, θεσπίζεται περιβαλλοντική εισφορά στα προϊόντα αυτά από 01.01.2022. Τα χρήματα που θα συλλέγονται θα πηγαίνουν στο Πράσινο Ταμείο και θα επιστρέφουν στους δήμους και τις περιφέρειες για δράσεις καταπολέμησης της περιβαλλοντικής ρύπανσης. «Προάγουμε την επαναχρησιμοποίηση. Θεσπίζουμε μέτρα για τις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, όπως την υποχρέωση διάθεσης επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων από 01.01.2022», σημείωσε, ενώ προσέθεσε ότι προκειμένου να διευκολυνθεί η μείωση της κατανάλωσης των πλαστικών φιαλών νερού, θεσπίζεται η υποχρέωση δωρεάν παροχής νερού σε δημόσιες βρύσες μέσω των ΟΤΑ, σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικές χαρές, από τον Ιούλιο του 2021.

«Προκειμένου να πετύχουμε τα υψηλά ποσοστά συλλογής στα πλαστικά μπουκάλια, εφαρμόζουμε τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και θεσπίζουμε πανελλαδικό σύστημα επιστροφής εγγύησης στον πολίτη. Από 05.01.2023 οι πολίτες που θα επιστρέφουν στα σημεία πώλησης τα πλαστικά μπουκάλια, για τα οποία θα επιβαρύνονται με λίγα λεπτά, θα παίρνουν πίσω τα επιπλέον χρήματα, ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στην ανακύκλωση. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου αυτού και τον καθορισμό της εγγύησης θα πραγματοποιηθεί μελέτη εφαρμογής έως τον Ιούλιο του 2021», τόνισε ο κ. Χατζηδάκης. Παράλληλα, όπως είπε, διευρύνουν την περιβαλλοντική σήμανση σε όλα τα πλαστικά μίας χρήσης που εμπίπτουν στην Οδηγία από 03.01.2022, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες ποια προϊόντα προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση, για ανακύκλωση και για κομποστοποίηση.

Στη συνέχεια, ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε και στις κυρώσεις που περιλαμβάνει το νομοσχέδιο.

«Ειδικότερα, προβλέπουμε για τη διάθεση προϊόντων που υπόκεινται σε απαγόρευση: Στον παραγωγό -1% επί του κύκλου εργασιών του, το προηγούμενο έτος, ενώ στην επιχείρηση εστίασης: 5 ευρώ ανά τεμάχιο προϊόντος που διέθεσε στην αγορά (ελάχιστο πρόστιμο 500 ευρώ)», γνωστοποίησε ο υπουργός, ενώ για τη μη απόδοση της εισφοράς από τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων προβλέπεται, στην επιχείρηση εστίασης -200 έως 5000 ευρώ ανά παράβαση και σε περίπτωση υποτροπής διπλασιασμός (όπως και στην πλαστική σακούλα).

Όσον αφορά τη διάθεση προϊόντων που δεν πληρούν τις προδιαγραφές σχεδιασμού για ανακυκλωμένο περιεχόμενο, προβλέπεται στον παραγωγό -1% επί του κύκλου εργασιών του, το προηγούμενο έτος.

«Αυτά είναι τα μέτρα τα οποία ερχόμαστε να ανακοινώσουμε έγκαιρα, με σκοπό η αγορά αλλά και οι πολίτες να έχουν ένα ικανό διάστημα προσαρμογής στα νέα δεδομένα», υπογράμμισε ο κ. Χατζηδάκης, «προκειμένου να μπορούμε σε σύντομο χρόνο από σήμερα να περηφανευόμαστε για μία "Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μίας Χρήσης"».