Οικονομία

Όλο το νέο τοπίο για συμβάσεις, απασχόληση και μισθούς

Ο καθοριστικός ρόλος του προγράμματος Συν-Εργασία, ποιους αφορά και πώς θα εφαρμοστεί. Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να λειτουργήσει συνδυαστικά με την αναστολή συμβάσεων. Πότε επιτρέπονται οι απολύσεις. Τι αλλάζει στο επίδομα άδειας και το Δώρο Χριστουγέννων.

Σε καθοριστικό ρυθμιστικό παράγοντα της αγοράς εργασίας το καλοκαίρι αναμένεται να εξελιχθεί το πρόγραμμα «Συν-Εργασία», που βάσει του νόμου που ψηφίστηκε την Παρασκευή το βράδυ, θα ξεκινήσει σε δύο εβδομάδες.

Την ίδια στιγμή, από σήμερα και για συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας επιτρέπεται η παράταση της αναστολής ή η εκ νέου αναστολή συμβάσεων ακόμη και για το 100% των εργαζομένων σε αυτές. Ειδικά στα εποχικά ξενοδοχεία, οι αναστολές μπορούν να συνδυάζονται και με το πρόγραμμα «Συν-εργασία» για διαφορετικό τμήμα του προσωπικού.

Το συνολικό «πακέτο» των δύο αυτών μέτρων εκτιμάται λίγο πάνω από 1 δισ. ευρώ, με το μεγάλο βάρος, ήτοι τα 820 εκατ. ευρώ να αφορούν τη χρηματοδότηση από κρατικούς ή και ευρωπαϊκούς πόρους, των εργαζόμενων που θα υποστούν με διευθυντικό δικαίωμα, τη μείωση της εργασίας τους.

Στόχος, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, είναι να στηριχθεί η απασχόληση σε κλάδους που αποδεδειγμένα πλήττονται από την πανδημία του κορωνοϊού, ενώ η κριτική από την πλευρά της αντιπολίτευσης αφορά το γεγονός ότι επιδοτείται η ευελιξία στην αγορά εργασίας και η μείωση των μισθών και όχι η πλήρης απασχόληση.

Το πρόγραμμα «Συν-Εργασία» αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από 15 Ιουνίου έως και 15 Οκτωβρίου. Οι εργοδότες θα μπορούν να μειώνουν έως και κατά 50% τον χρόνο εβδομαδιαίας εργασίας του προσωπικού τους, με το κράτος να καλύπτει το 60% των απωλειών του μισθού. Μάλιστα, από την έναρξη εφαρμογής του μέτρου, καταργείται η δυνατότητα του εργοδότη να θέτει με διευθυντικό δικαίωμα το προσωπικό του στη διαδικασία «ασφαλούς λειτουργίας» της επιχείρησης, καθώς κάτι τέτοιο θα λειτουργούσε ως αντικίνητρο για την εφαρμογή του νέου μηχανισμού.

Οι εργοδότες που θα ενταχθούν στον νέο αυτό μηχανισμό θα μπορούν να προβαίνουν σε μείωση του χρόνου εβδομαδιαίας εργασίας μέχρι και 50%, είτε για μέρος είτε για το σύνολο των εργαζομένων τους, ανάλογα με τις λειτουργικές τους ανάγκες. Η μείωση του χρόνου εβδομαδιαίας εργασίας δεν επιφέρει μετατροπή της σύμβασης εργασίας των εργαζομένων που εντάσσονται στον μηχανισμό, για το χρονικό διάστημα που οι επιχειρήσεις-εργοδότες κάνουν χρήση του μέτρου. Θα εφαρμόζεται βέβαια μόνο σε εργαζομένους που έχουν εξαρτημένη σχέση εργασίας, πλήρους απασχόλησης, και ο εργοδότης μπορεί να κάνει χρήση του μηχανισμού για το σύνολο των εργαζομένων και για όσο χρονικό διάστημα θεωρεί ότι είναι απαραίτητο -από έναν έως και περισσότερους μήνες.

Το κράτος θα χρηματοδοτεί το 60% των καθαρών αποδοχών των εργαζομένων, που αντιστοιχούν στον χρόνο κατά τον οποίο δεν εργάζονται. Τις ασφαλιστικές εισφορές θα τις καλύπτει ο εργοδότης επί του ονομαστικού μισθού των εργαζομένων. Εάν ο μισθός υπολείπεται του κατώτατου, το κράτος θα αναπληρώνει τη διαφορά, ώστε στην τσέπη του εργαζόμενου να φθάνουν τα 550 ευρώ (καθαρά).

Το δημόσιο υποχρεούται στην καταβολή αναλογίας του επιδόματος άδειας και του επιδόματος Χριστουγέννων, τα οποία μάλιστα θα υπολογίζονται επί της οικονομικής ενίσχυσης και όχι επί των τακτικών αποδοχών. Δεν διευκρινίζεται εάν αντίστοιχα, ήτοι επί του καταβαλλόμενου μισού μισθού, θα υπολογίζεται και η συμμετοχή του εργοδότη. Ειδικοί εργατολόγοι εκτιμούν ότι η αναφορά της υποχρέωσης του κράτους στη συγκεκριμένη διάταξη «φωτογραφίζει» ότι αντίστοιχη θα είναι και η συμμετοχή του εργοδότη, οδηγώντας στην πράξη, σε σημαντική μείωση τόσο του επιδόματος άδειας όσο και του δώρου Χριστουγέννων.

Επιβάλλεται στις επιχειρήσεις-εργοδότες, που κάνουν χρήση του μηχανισμού, η υποχρέωση να μην προβούν σε απολύσεις των εργαζομένων που εντάσσονται σε αυτόν καθώς και να διατηρήσουν τους ονομαστικούς μισθούς αυτών κατά το χρονικό διάστημα ένταξής τους. Προσοχή όμως: Η υποχρέωση αρχίζει και τελειώνει στους εργαζόμενους των οποίων ο χρόνος εργασίας θα περιοριστεί έως και κατά 50%. Για τους υπόλοιπους εργαζόμενους της επιχείρησης -στην περίπτωση που δεν ενταχθούν όλοι στο πρόγραμμα- δεν υπάρχει κάποια πρόνοια για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας.

Ποιοι μπορούν να τεθούν ακόμη σε αναστολή σύμβασης

Όπως ξεκαθαρίζεται στην τροπολογία που ψηφίστηκε την Παρασκευή, εργαζόμενοι που είχαν αρχικά εξαιρεθεί από την ειδική επιδότηση των 800 ευρώ, γιατί κατά τη διάρκεια που το κράτος έβαλε προσωρινό λουκέτο στην επιχείρηση, αυτοί βρίσκονταν σε νόμιμη άδεια, πλέον καθίστανται κι αυτοί δικαιούχοι των 534 ευρώ. Βασική προϋπόθεση για την πληρωμή της ειδικής αποζημίωσης είναι να έληξε η άδειά τους κατά τη διάρκεια αναστολής λειτουργίας της επιχείρησης.

Αναστολές συμβάσεων επιτρέπονται επίσης για έως και 30 ημέρες, κατ' ανώτατο όριο, εντός Ιουνίου ή και Ιουλίου, για επιχειρήσεις που ανήκουν στους κλάδους τουρισμού, εστίασης, μεταφορών, πολιτισμού και αθλητισμού. Οι επιχειρήσεις των συγκεκριμένων κλάδων μπορούν να παρατείνουν παλαιότερες αναστολές ή να δηλώσουν νέες αναστολές εργαζομένων, πάντα όμως για έως και 30 ημέρες. Οι επιχειρήσεις εστίασης έχουν δικαίωμα αναστολών μόνο μέχρι 30 Ιουνίου, ενώ οι επιχειρήσεις πολιτισμού, αθλητισμού, τουρισμού και μεταφορών έως 30 Ιουλίου. Οι επιχειρήσεις εντάσσονται στο μέτρο βάσει ΚΑΔ που ορίζονται από το υπουργείο Οικονομικών.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι εργαζόμενοι δικαιούνται αποζημίωση ειδικού σκοπού κατ’ αναλογία των ημερών των αναστολής, με βάση υπολογισμού τα 534 ευρώ για 30 ημέρες. Δηλαδή δικαιούνται 17,8 ευρώ ανά ημέρα αναστολής. Παρέχεται πλήρης ασφαλιστική κάλυψη επί του ονομαστικού τους μισθού. Οι εργοδότες απαγορεύεται να απολύσουν για όσο χρόνο κάνουν χρήση του μέτρου της αναστολής και σε κάθε περίπτωση μέχρι την 31η Ιουλίου ή την 30ή Ιουνίου αντίστοιχα. Επίσης υποχρεούνται, μετά τη λήξη του χρονικού διαστήματος της αναστολής των συμβάσεων, να διατηρήσουν για 30 ημέρες τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας και με το ίδιο είδος σύμβασης εργασίας.

Συνδυασμός μέτρων στα ξενοδοχεία

Παράλληλα και ειδικά για τα ξενοδοχεία που επαναλειτουργούν από σήμερα, οι αναστολές συμβάσεων θα είναι άμεσα συνδεδεμένες με την πληρότητα των ξενοδοχείων. Η τροπολογία που ψηφίστηκε ορίζει ξεκάθαρα ότι τα εποχικά ξενοδοχεία που επαναλειτουργούν και επαναπροσλαμβάνουν τους εποχικούς εργαζόμενους -όπως υποχρεούνται κατά την πάγια διαδικασία που ισχύει από το 1983- μπορούν να τους θέσουν σε αναστολή από 1η Ιουνίου έως και 30 Σεπτεμβρίου προκειμένου οι εργαζόμενοι να λάβουν την αποζημίωση ειδικού σκοπού 534 ευρώ για κάθε 30 μέρες αναστολής. Το ίδιο ισχύει και για τους οδηγούς τουριστικών λεωφορείων.

Προσοχή: Οι ασφαλιστικές εισφορές εργοδότη και εργαζομένου υπολογίζονται επί του ποσού αυτού και καλύπτονται από το δημόσιο.

Σταδιακά και με βάση την πληρότητά τους, οι επιχειρήσεις αυτές υποχρεούνται να ανακαλέσουν οριστικά την αναστολή συμβάσεων εργασίας ως εξής:

Α) με τη συμπλήρωση 20% της πληρότητας, οριστική ανάκληση της αναστολής τουλάχιστον του 1/3 των συμβάσεων εργασίας των ανωτέρω εργαζομένων,

Β) με τη συμπλήρωση 50% της πληρότητας, οριστική ανάκληση αναστολής τουλάχιστον του 2/3 των συμβάσεων εργασίας των ανωτέρω εργαζομένων,

Γ) με τη συμπλήρωση 80% της πληρότητας, οριστική ανάκληση αναστολής όλων των συμβάσεων εργασίας των ανωτέρω εργαζομένων.

Η αναστολή μπορεί να συνδυαστεί με το πρόγραμμα «Συν-εργασία» έως 30 Σεπτεμβρίου, το οποίο μπορεί να εφαρμόζεται σε όσους επιστρέφουν από την αναστολή.

Για τους εποχικούς στον τουρισμό προβλέπεται επίσης ότι εφόσον απασχολήθηκαν πέρυσι με πλήρη ή μερική απασχόληση, έλαβαν τακτική επιδότηση εργασίας διάρκειας 3,5 μηνών το διάστημα Σεπτέμβριος 2019 - Φεβρουάριος 2020 και δεν επαναπροσληφθούν φέτος, θα λάβουν μηνιαία έκτακτη αποζημίωση ποσού ίσου με το τελευταίο μηνιαίο επίδομα ανεργίας που έλαβαν.

Η έκτακτη αυτή αποζημίωση θα καταβληθεί για τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο 2020, εφόσον οι ανωτέρω δικαιούχοι παραμείνουν εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ για το αντίστοιχο διάστημα. Οι εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων οι οποίοι έχουν προσληφθεί ή θα προσληφθούν έως τις 30.9.2020 με μερική απασχόληση, καλύπτονται από τον κρατικό προϋπολογισμό για το διάστημα από 1ης.6.2020 έως 30.9.2020.

Τι άλλο προβλέπει ο νέος νόμος

• Ανεξάρτητα ή συμπληρωματικά της άδειας ειδικού σκοπού, δίνεται η δυνατότητα στους γονείς εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα να κάνουν χρήση μειωμένου ωραρίου κατά 25% την ημέρα, χωρίς μείωση των αποδοχών τους, για όσο διάστημα λειτουργούν τα σχολεία. Θα πρέπει βέβαια να συμφωνεί γι' αυτό ο εργοδότης. Το μέτρο αφορά γονείς με παιδιά έως τη Γ' Γυμνασίου, οι οποίοι θα πρέπει να παρέχουν εργασία για τις επιπλέον ώρες που αντιστοιχούν στο μειωμένο ωράριο σε άλλες εργάσιμες ημέρες, σε χρόνο που θα συμφωνηθεί, χωρίς επιπλέον αμοιβή υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης.
• Παρατείνεται κατά ένα έτος και ισχύει έως την 1.3.2022 (αντί της 1.3.2021) το καθεστώς ευνοϊκότερης ασφαλιστικής μεταχείρισης εργαζόμενων συνταξιούχων, οι οποίοι είχαν αναλάβει εργασία πριν την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου.
• Θεσπίζεται απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών για τους συνταξιούχους που ασκούν δραστηριότητα υπακτέα στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, εφόσον το ετήσιο εισόδημά τους από τη δραστηριότητα αυτή δεν υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ. Η απαλλαγή ισχύει από 01.06.2020.