Τεχνολογία

Σπάνιο: Το Solar Orbiter θα περάσει μέσα από τις ουρές του κομήτη Atlas

Πρόκειται για ένα σπάνιο «συναπάντημα» που γίνεται κατά τύχη και οι επιστήμονες της ESA δεν θέλουν να χάσουν τη μοναδική ευκαιρία να μελετήσουν τον κομήτη από τόσο κοντά.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) ανακοίνωσε ότι το σκάφος του Solar Orbiter, το νέο ηλιακό παρατηρητήριο της Ευρώπης, θα διασταυρωθεί με τις ουρές του νέου κομήτη Atlas στη διάρκεια των επόμενων ημερών. Πρόκειται για ένα σπάνιο «συναπάντημα» που γίνεται κατά τύχη και οι επιστήμονες της ESA δεν θέλουν να χάσουν τη μοναδική ευκαιρία να μελετήσουν τον κομήτη από τόσο κοντά.

Το Solar Orbiter, το οποίο εκτοξεύθηκε φέτος το Φεβρουάριο με προορισμό να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο και να τον μελετήσει, σε συνδυασμό με το αμερικανικό σκάφος Parker Solar Probe που ήδη έχει τεθεί σε τροχιά γύρω από το μητρικό άστρο μας, δεν επρόκειτο να ενεργοποιήσει τόσο γρήγορα τα επιστημονικά όργανα του, καθώς βρίσκεται ακόμη στο στάδιο των δοκιμών και ελέγχων. Όμως οι χειριστές του στην ESA έδωσαν τη σχετική εντολή να τεθούν σε πρόωρη λειτουργία τέσσερα από τα δέκα όργανα του για να μελετήσουν τον κομήτη, προτού το σκάφος καταστεί πλήρως λειτουργικό έως τις 15 Ιουνίου, οπότε θα κάνει το πρώτο κοντινό πέρασμά του από τον Ήλιο σε απόσταση περίπου 77 εκατομμυρίων χιλιομέτρων.

Η πτήση μέσω της ουράς ενός κομήτη είναι ένα σπάνιο συμβάν, κάτι που έχει μέχρι σήμερα συμβεί μόνο έξι φορές σε προηγούμενες διαστημικές αποστολές. Σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις -η πρώτη το 1996 αφορούσε το σκάφος Ulysses (Οδυσσέας) της ESA-NASA και τον κομήτη Hyakutake- έγινε εκ των υστέρων αντιληπτό ότι τα σκάφη είχαν διασταυρωθεί με κομήτη. Το Solar Orbiter είναι το πρώτο διαστημικό σκάφος που προβλέπεται εκ των προτέρων να περάσει μέσα από τις ουρές του κομήτη Atlas, ο οποίος είχε ανακαλυφθεί στις 28 Δεκεμβρίου 2019. Ο κομήτης έχει πλέον διασπαστεί σε επί μέρους τμήματα που κινούνται παράλληλα, με συνέπεια να έχει μειωθεί και η φωτεινότητά του, απογοητεύοντας τους επαγγελματίες και ερασιτέχνες αστρονόμους που περίμεναν να τον φωτογραφίσουν.

Κάποια στιγμή τον Ιούνιο ένας Βρετανός επιστήμονας, ο Τζέρειντ Τζόουνς του Εργαστηρίου Διαστημικής Επιστήμης Mullard του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου (UCL), ο οποίος είχε το 2000 ανακαλύψει και την πρώτη «συνάντηση» του Ulysses με τον κομήτη Hyakutake, συνειδητοποίησε ότι κάτι ανάλογο πρόκειται σύντομα να συμβεί με το Solar Orbiter και τον κομήτη C/2019 Y4 (Atlas). Ειδοποίησε την ESA και αυτή αμέσως αποφάσισε να παρεμβάλει τη μελέτη του κομήτη στην ηλιακή αποστολή του σκάφους της.

Το ευρωπαϊκό σκάφος θα διασχίσει την ουρά ιόντων του κομήτη στις 31 Μαΐου-1η Ιουνίου και την ουρά σκόνης του στις 6 Ιουνίου. Τα σωματίδια σκόνης μπορεί να χτυπήσουν το σκάφος με ταχύτητες δεκάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, αλλά δεν αναμένεται να δημιουργήσουν σημαντικό κίνδυνο, καθώς τα ίδια θα εξαερωθούν από την πρόσκρουση.

 Το Solar Orbiter, προς το παρόν, κινείται μεταξύ της Αφροδίτης και του Ερμή, σε μακρινή τροχιά γύρω από τον Ήλιο. Τα επόμενα χρόνια θα πλησιάσει περισσότερο το άστρο μας, σε απόσταση έως 42 εκατ. χλμ. από την επιφάνειά του. Ο κομήτης Atlas έχει ήδη πλησιάσει πολύ τον Ήλιο και αναμένεται να φθάσει στις 31 Μαΐου στο κοντινότερο σημείο του από αυτόν (στο περιήλιο), σε απόσταση περίπου 37 εκατ. χλμ. Είναι η πρώτη φορά που η συνάντηση ενός σκάφους με την ουρά ενός κομήτη συμπίπτει με το περιήλιο του τελευταίου, δηλαδή θα γίνει σε τόσο κοντινή απόσταση από τον Ήλιο.