Πολιτική

Κοινή Διακήρυξη για ενίσχυση των σχέσεων Ελλάδας – Βουλγαρίας

Τι συμφώνησαν Μητσοτάκης και Μπορίσοφ, στην Αλεξανδρούπολη. Το μήνυμα του Πρωθυπουργού για τις τουρκικές προκλήσεις.

Το άριστο επίπεδο των διμερών σχέσεων Ελλάδας - Βουλγαρίας και οι προοπτικές τους, επιβεβαιώθηκαν κατά τη διάρκεια των εργασιών του Δ’ Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών, που πραγματοποιήθηκε στην Αλεξανδρούπολη. Επικεφαλής των αντιπροσωπειών ήταν ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, Boyko Borissov. 

Κατά τη διάρκεια του Ανωτάτου Συμβουλίου υιοθετήθηκε Κοινή Διακήρυξη, με την οποία οι διμερείς σχέσεις διευρύνονται και ενδυναμώνονται στους τομείς της άμυνας, ασφάλειας, πολιτικής προστασίας, οικονομίας, ενέργειας, μεταφορών, υποδομών, διασυνοριακής συνεργασίας, πολιτισμού, εκπαίδευσης και αθλητισμού. 

Επίσης, υπεγράφη Συμφωνία Σιδηροδρομικής Διασυνοριακής Κυκλοφορίας Ελλάδας - Βουλγαρίας, ενώ υιοθετήθηκαν i) Κοινή Δήλωση για τη συμπλήρωση 140 ετών από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων και ii) Κοινή Δήλωση για την προώθηση της συνεργασίας στο πεδίο του τουρισμού.

Υπεγράφη ακόμα Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ του Enterprise Greece και του αντίστοιχου φορέα της Βουλγαρίας, Invest Bulgaria Agency, που προβλέπει ανταλλαγή πληροφοριών για  επενδυτές στις δύο χώρες, παροχή πληροφοριών για επενδυτικές ευκαιρίες και αμοιβαία ενημέρωση για έρευνα αγοράς και παροχή στατιστικών στοιχείων.

Ειδικότερα, κατά τις διαβουλεύσεις που είχαν, τόσο κατ’ ιδίαν, όσο και από κοινού με τις δύο αντιπροσωπείες, ο Έλληνας Πρωθυπουργός και ο Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας επιβεβαίωσαν το στενό συντονισμό και την αλληλοϋποστήριξη που υπάρχει σε πολυμερείς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών. Επανέλαβαν τη στήριξή τους στην Ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και τη διάθεσή τους να συνεργαστούν, περαιτέρω προς την κατεύθυνση αυτή.

Υπογραμμίστηκε δε η προσήλωση των δύο χωρών στη διατήρηση του διεθνούς συστήματος, βασισμένου σε κανόνες (rules-based order), με όλα τα κράτη να σέβονται τις αρχές της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Παράλληλα εξήραν τη σημασία της διατήρησης της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας και του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των προβλέψεων της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε την ευκαιρία να εκφράσει προς το Βούλγαρο ομόλογό του την έντονη ανησυχία του για την κλιμάκωση της παράνομης συμπεριφοράς της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω ενεργειών οι οποίες αντίκεινται στο Διεθνές Δίκαιο, καθώς και τη σταθερή προσήλωση της χώρας μας σε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας και καλόπιστο διάλογο, στη βάση πάντοτε της διεθνούς νομιμότητας.

Ο Πρωθυπουργός στις δηλώσεις του έκανε εκτενή αναφορά στο μεταναστευτικό κάνοντας έκκληση στους κατοίκους των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου: «Να πέσουν οι τόνοι, να μετριαστεί αυτή η άγονη αντίδραση, η οποία δεν οδηγεί ουσιαστικά πουθενά. Διότι είναι προς όφελος, τελικά, των ίδιων των νησιών να κατασκευαστούν σύγχρονες φυλασσόμενες δομές, για να κλείσουν οι προβληματικές δομές που υποδέχονται σήμερα πρόσφυγες και μετανάστες. Θέλω από εδώ, την ακριτική Αλεξανδρούπολη, να στείλω ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε όσους γνωρίζουν ότι δεν δικαιούνται άσυλο και παρά ταύτα επιλέγουν να έρθουν στην πατρίδα μας: Μην έρχεστε. Γιατί ο δρόμος στον οποίο σας οδηγούν οι διακινητές -τους οποίους πληρώνετε αδρά- δεν οδηγεί στην ενδοχώρα της Ελλάδος και τελικά στην Ευρώπη. Σταματά στα νησιά και από εκεί θα ξεκινά ο δρόμος της επιστροφής» τόνισε.

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών του Δ’ Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Βουλγαρίας, ο Πρωθυπουργός δήλωσε, μεταξύ άλλων:

"Με αφορμή τις εργασίες του Τέταρτου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδος - Βουλγαρίας, υποδέχθηκα, εδώ, στην Αλεξανδρούπολη, τον φίλο Πρωθυπουργό Boyko Borisov, τους συνεργάτες του, που συμμετείχαν στις σημερινές διαβουλεύσεις. Ήταν ακόμη μία ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε την άριστη διμερή συνεργασία μας. Την οποία σφραγίζει, άλλωστε, αυτές τις μέρες, και η επέτειος των 140 ετών από την επίσημη σύναψη των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών. Είναι μία συγκυρία συμβολική για το στέρεο κοινό παρελθόν. Αλλά και το ευοίωνο κοινό μέλλον. Γιατί Ελλάδα και Βουλγαρία έχουμε αποφασίσει να βαδίσουμε μαζί στο δρόμο της ειρήνης και της ανάπτυξης, στις χώρες μας, στα Βαλκάνια και σε ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή μας. Και ακριβώς αυτό, δηλώνει και η Κοινή Διακήρυξη για την στρατηγική εταιρική σχέση σε όλα τα επίπεδα: Από την Ενέργεια, τις Μεταφορές και το Εμπόριο μέχρι τον Τουρισμό και τον Πολιτισμό. Και, βέβαια, η κοινή μας στάση στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ και της ασφάλειας στη γειτονιά μας και στην Μεσόγειο.

Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα διαθέτει, ήδη, ισχυρή επιχειρηματική παρουσία στην Βουλγαρία. Είναι η 6η επενδυτική δύναμη εκεί, συνεισφέροντας στις εξαιρετικές επιδόσεις της χώρας, τα τελευταία χρόνια. Και θα ήθελα με την ευκαιρία αυτή να συγχαρώ τον φίλο Boyko για την ανάπτυξη της βουλγαρικής οικονομίας, για τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις τις οποίες έχει κάνει και για την ταχύτητα με την οποία η Βουλγαρία, πια, συγκλίνει με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οφείλεται εν πολλοίς σε πολιτικές που ο ίδιος έχει εφαρμόσει. Αυτή λοιπόν η οικονομική παρουσία της Ελλάδος στην Βουλγαρία μπορεί, τώρα, να μεγεθυνθεί, καθώς η ελληνική οικονομία επενδύει πια στην εξωστρέφεια. Αλλά και να αντιστοιχηθεί με περισσότερες βουλγαρικές επενδύσεις στη χώρα μας, καθώς τώρα πια η Ελλάδα, μετά από 10 χρόνια  κρίσης, επιστρέφει σε δυναμικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Γι’ αυτό και αποκτά ξεχωριστή σημασία το Μνημόνιο Συνεργασίας και Κατανόησης που υπογράφηκε  σήμερα μεταξύ του Enterprise Greece και του Invest Bulgaria Agency. Θέλω επιχειρηματίες και από τα δύο κράτη να έχουν έγκυρη πληροφόρηση για τις πληροφορίες που παρουσιάζονται και στις δύο πλευρές των συνόρων. Στον τομέα του Τουρισμού, τα δεδομένα είναι επίσης πολύ αισιόδοξα: 3,5 εκατομμύρια Βούλγαροι επισκέφθηκαν, πέρυσι, την Ελλάδα, 1,5 εκατομμύριο Έλληνες ταξίδεψαν στην Βουλγαρία. Είμαστε, ο πρώτος ευρωπαϊκός προορισμός των γειτόνων μας. Σας ευχαριστούμε γι’ αυτή την προτίμηση και θέλουμε ολοένα και περισσότεροι Βούλγαροι τουρίστες να επισκέπτονται τη χώρα μας και ειδικά τη βόρεια Ελλάδα, τη Θράκη, την ανατολική Μακεδονία. Tα περιθώρια προόδου λοιπόν, και εδώ, είναι μεγάλα.

Στο πεδίο των Μεταφορών, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε τη βελτίωση της ελληνοβουλγαρικής επικοινωνίας με τη Συμφωνία της Σιδηροδρομικής Διασυνοριακής Κυκλοφορίας. Στόχος μας είναι η σύνδεση μέσω Καβάλας, Αλεξανδρούπολης, Μπουργκάς και Βάρνας σιδηροδρομικά με τον Δούναβη. Τους ίδιους σκοπούς βέβαια εξυπηρετούν και οι μεγάλοι οδικοί άξονες, κυρίως αυτός -τον έχουμε συζητήσει πολλές φορές με τον φίλο Boyko- που θα ενώσει την Αλεξανδρούπολη με το Ντιμίτροβγκραντ. Γιατί έχουμε τη δυνατότητα εκεί να επενδύσουμε και να δημιουργήσουμε μια νέα οδική υποδομή που θα ανοίξει ένα νέο οδικό άξονα  από το βορρά στο νότο και από το νότο στο βορρά. Αυτό σημαίνει ότι και οι δύο χώρες μετατρέπονται σε σημαντικούς κόμβους. Αλλά και ότι θα αποκτήσουν νέα εμπορική υπεραξία όλα τα ελληνικά λιμάνια στο Αιγαίο, συνδεδεμένα, πλέον, με τον ποτάμιο λιμένα Ρούσε, στον Δούναβη.

Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και με τον Βούλγαρο πρωθυπουργό ένα αίτημα το οποίο διατυπώθηκε μετ’ επιτάσεως φορείς της Κομοτηνής και της Ροδόπης χθες: Το πως θα μπορέσουμε τη διάβαση  Νυμφαίο - Μακάζα να την αναβαθμίσουμε έτσι ώστε να επιτρέπεται από αυτή τη διάβαση να περνούν και φορτηγά αλλά κυρίως λεωφορεία. Είναι κάτι το οποίο έχουμε συμφωνήσει ότι θα το εξετάσουν οι δύο αρμόδιοι Υπουργοί. Στον τομέα της Ενέργειας, οι δύο χώρες προσβλέπουμε στην ασφάλεια αλλά και στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών. Το αποδεικνύουμε εξάλλου έμπρακτα: Τον Οκτώβριο υπογράψαμε διακυβερνητική συμφωνία για τον Διασυνδετήριο Αγωγό Φυσικού Αερίου IGB. Δύο ελληνικές εταιρείες, μάλιστα, έχουν αναλάβει την κατασκευή του αλλά και την προμήθεια των σωλήνων του. Και θέλω να διαβεβαιώσω τον Βούλγαρο Πρωθυπουργό ότι η ελληνική πλευρά θα τηρήσει τα σχετικά χρονοδιαγράμματα και θα φροντίσουμε σε μηνιαία βάση να έχουμε μία αυστηρή εποπτεία της προόδου του έργου ώστε να μην υπάρχει καμία απολύτως καθυστέρηση.

Και χαίρομαι ιδιαίτερα που πια και η βουλγαρική πλευρά συμμετέχει επισήμως, με 20%, στο εξαιρετικά σημαντικό έργο, τον πλωτό σταθμό επαναεριοποίησης FSRU της Αλεξανδρούπολης, της όμορφης πόλης που μας φιλοξενεί. Ένα έργο εξαιρετικά μεγάλης σημασίας έτσι ώστε να αποκτήσουμε πρόσβαση σε υγροποιημένο φυσικό αέριο και να καταστούν η Ελλάδα και η Βουλγαρία η πύλη εισόδου φυσικού αερίου προς τις αγορές της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης δια θαλάσσης. Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με το φίλο Βούλγαρο πρωθυπουργό και την προγραμματική στρατιωτική συνεργασία μας. Χάρηκα που άκουσα και από τους δύο αρμόδιους Υπουργούς Άμυνας για το πόσο στενή είναι η αμυντική μας συνεργασία. Είχαμε την ευκαιρία, βέβαια, να συζητήσουμε και την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου, του διασυνοριακού εγκλήματος, αλλά και την κοινή πρόκληση με την οποία βρισκόμαστε αντιμέτωποι ως προς τη διαχείριση του προσφυγικού προβλήματος.

Επιτρέψτε μου σε αυτό το σημείο να πω ότι ήδη από χθες στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου άρχισαν να κατασκευάζονται νέες σύγχρονες δομές για να κλείσουν οι παλιές προβληματικές εγκαταστάσεις. Αυτές οι νέες δομές βρίσκονται πολύ μακριά από αστικούς ιστούς. Είναι απολύτως ελεγχόμενες. Εκεί θα εξετάζονται ταχύτατα αιτήσεις ασύλου κι από εκεί, όσοι δεν το δικαιούνται, θα επιστρέφουν στις χώρες προέλευσης. Θέλω να επαναλάβω για ακόμα μία φορά ότι η πολιτική της χώρας μας στο ζήτημα αυτό άλλαξε. Τα σύνορα -εδώ στον Έβρο- φυλάσσονται πολύ καλύτερα πια. Είναι κάτι που μας επιβεβαιώνει με όλους τους τρόπους η τοπική κοινωνία. Φυλάσσονται όμως καλύτερα και τα θαλάσσια σύνορά μας. To νομικό πλαίσιο που έχουμε στη διάθεσή μας έγινε αυστηρότερο και πιο ευέλικτο. Και, ύστερα από εξαντλητικό διάλογο -εξαντλητικό διάλογο, θα το ξαναπώ- με τις τοπικές κοινωνίες στα νησιά, οι αποφάσεις επιτέλους υλοποιούνται.

Θέλω να κάνω ακόμα μία έκκληση: Να πέσουν οι τόνοι, να μετριαστεί αυτή η άγονη αντίδραση, η οποία δεν οδηγεί ουσιαστικά πουθενά. Διότι είναι προς όφελος, τελικά, των ίδιων των νησιών να κατασκευαστούν σύγχρονες φυλασσόμενες δομές, για να κλείσουν οι προβληματικές δομές που υποδέχονται σήμερα πρόσφυγες και μετανάστες. Θέλω από εδώ, την ακριτική Αλεξανδρούπολη, να στείλω ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε όσους γνωρίζουν ότι δεν δικαιούνται άσυλο και παρά ταύτα επιλέγουν να έρθουν στην πατρίδα μας: Μην έρχεστε. Γιατί ο δρόμος στον οποίο σας οδηγούν οι διακινητές -τους οποίους πληρώνετε αδρά- δεν οδηγεί στην ενδοχώρα της Ελλάδος και τελικά στην Ευρώπη. Σταματά στα νησιά και από εκεί θα ξεκινά ο δρόμος της επιστροφής 

Οι απόψεις μας με τη Βουλγαρία, τέλος, συμπίπτουν και σε δύο άλλα κρίσιμα ζητήματα, τα οποία αφορούν την χερσόνησό μας αλλά και την ευρύτερη γειτονιά μας. Πρώτον, στην ανάγκη συνέχισης της ευρωπαϊκής πορείας των Δυτικών Βαλκανίων. Υπό τον όρο βεβαίως -και εκεί είναι κοινές οι απόψεις μας- ότι οι υποψήφιες χώρες θα τηρήσουν στο ακέραιο τις δεσμεύσεις τους. Απέναντι, άλλωστε, σε όλες τις νέες ευρωπαϊκές προκλήσεις, Ελλάδα και Βουλγαρία συμπορεύονται. Οι κυβερνήσεις μας ανήκουν στην ίδια κεντροδεξιά οικογένεια, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Και διεκδικούν τους ίδιους στόχους, κάτι που φάνηκε φάνηκε και στην κοινή στάση την οποία κρατήσαμε πριν από λίγες μέρες, σε αυτή την ιδιαίτερα κουραστική διαπραγμάτευση που είχαμε στις Βρυξέλλες, στη συζήτηση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο χρηματοδότησης. Αν δεν κάνω λάθος εγώ είδα τον κ. Μισέλ στις 3:30 το πρωί, ο κ. Borissov τον είδε στις 6:00 το πρωί. Παρότι δεν καταλήξαμε σε συμφωνία, οι απόψεις μας συμπίπτουν.

Δεύτερον, οι απόψεις μας συμπίπτουν επίσης στη σημασία σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου. Και πολύ περισσότερο στην ταραγμένη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Η ψύχραιμη στάση μας απέναντι στην εξ ανατολής επιθετική παραβατικότητα δεν θα πρέπει να παρερμηνεύεται, ούτε να υποτιμάται αλόγιστα. Εξάλλου οι δυνάμεις της ειρήνης και του δικαίου δεν φωνασκούν, αλλά επαγρυπνούν. Δεν προκαλούν ποτέ, αλλά ξέρουν να αντιδρούν. Με την ευκαιρία αυτή θέλω να το επαναλάβω: Κανένα άκυρο έγγραφο μεταξύ Τουρκίας και ενός μέρους του πολιτικού προσωπικού της Λιβύης δεν παράγει έννομο αποτέλεσμα σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες. Αντιθέτως, απειλεί όλα τα γειτονικά κράτη. Παραβιάζει τη διεθνή νομιμότητα. Και, προφανώς, υπονομεύει κάθε λύση στη Λιβύη, όπου αναπτύσσεται ήδη σημαντική ευρωπαϊκή πρωτοβουλία. Η χώρα αυτή δεν χρειάζεται κανέναν τρίτο, αυτόκλητο προστάτη. Και η περιοχή δεν έχει ανάγκη εισαγόμενες κρίσεις που έρχονται από μακριά. 

Ταυτόχρονα, οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο και οι παράνομες δραστηριότητες στις θάλασσες της Κύπρου οξύνουν αχρείαστα την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο χάρτης της πραγματικότητας είναι ένας και ουδείς μπορεί να ξαναζωγραφίζει περιοχές της υδρογείου, σκιτσάροντας ψεύτικες θαλάσσιες ζώνες και σβήνοντας ολόκληρα νησιά. Αυτά έχουν και παρουσία και, προφανώς, κυριαρχικά δικαιώματα. H Ευρωπαϊκή Ένωση και όλα τα κράτη-μέλη οφείλουν, λοιπόν, να αποστείλουν σαφέστερα και αυστηρότερα μηνύματα στην Άγκυρα. Από την πλευρά της, η Ελλάδα θα μείνει σταθερή στην υπεράσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Αλλά και αταλάντευτη στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, στις Συνθήκες, στους κανόνες καλής γειτονίας. Καλύτερη απόδειξη δεν μπορεί να υπάρχει από την ενδυνάμωση της φιλίας Ελλάδας και Βουλγαρίας. Αυτό που σήμερα συμφωνήσαμε για ακόμα μία φορά με τον φίλο Boyko".

Στις εργασίες του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας συμμετείχαν επίσης, από ελληνικής πλευράς, οι Υπουργοί Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, Εθνικής Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Γιώργος Κουμουτσάκος, ο Υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για την οικονομική διπλωματία και την εξωστρέφεια, Κώστας Φραγκογιάννης, ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γεράσιμος Θωμάς, ο Γενικός Γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων & Εξωστρέφειας του ΥΠΕΞ, Γρηγόρης Δημητριάδης και η Διευθύντρια του Διπλωματικού Γραφείου του Πρωθυπουργού Ελένη Σουρανή.