Οικονομία

Έρχονται αυστηρά μέτρα για την αδήλωτη εργασία

Τι προβλέπεται στο νομοσχέδιο για την προστασία εργαζομένων μερικής απασχόλησης και για το πλαίσιο λειτουργίας των συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Μέτρα για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας, την προστασία εργαζομένων μερικής απασχόλησης και για το πλαίσιο λειτουργίας των συνδικαλιστικών οργανώσεων, θεσπίζει, μεταξύ άλλων, το υπουργείο Εργασίας, με τις ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο αναπτυξιακό σχέδιο νόμου, υπό τον τίτλο «Επενδύω στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις», το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου, στον τομέα της αδήλωτης εργασίας, το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο κρίνεται σκόπιμο να ενισχυθεί, ώστε να αντιμετωπιστεί πιο αυστηρά, αλλά και πιο αποτελεσματικά, το φαινόμενο της αδήλωτης εργασίας. Παράλληλα, το υπουργείο Εργασίας επισημαίνει ότι, με τις διατάξεις που προωθεί σχετικά με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, επιδιώκει την αξιόπιστη διασφάλιση της πληρότητας και της διαφάνειας σε σχέση με την ταυτότητα και την αντιπροσωπευτική δυνατότητα των οργανώσεων των κοινωνικών εταίρων.

Συστηματοποίηση των ελέγχων και υποχρεωτικοί επανέλεγχοι

Εκτός από τις κυρώσεις οικονομικού χαρακτήρα (πρόστιμα), που ήδη προβλέπονται με τις ισχύουσες διατάξεις, θεσπίζεται η συστηματοποίηση των ελέγχων με τη διενέργεια υποχρεωτικών επανελέγχων εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος σε εργοδότες ή επιχειρήσεις οι οποίοι/ες έχουν ήδη τελέσει παράβαση αδήλωτης εργασίας. Με την προτεινόμενη ρύθμιση, καθίσταται υποχρεωτική η διενέργεια επανελέγχου, εντός χρονικού διαστήματος 12 μηνών από τη διαπίστωση της πρώτης παράβασης, σε εργοδότες ή επιχειρήσεις που έχουν ήδη εντοπιστεί να διαπράττουν παραβάσεις αδήλωτης εργασίας.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, «το μέτρο αυτό, εντασσόμενο στο πλαίσιο της συνολικής ενίσχυσης και συστηματοποίησης της ελεγκτικής δράσης, αποσκοπεί στην αντιμετώπιση τυχόν φαινομένων υποτροπής των επιχειρήσεων ή εργοδοτών που είχαν παραβατική συμπεριφορά. Παράλληλα, μέσω της θέσπισης ενός χρονικού διαστήματος 12 μηνών, εντός του οποίου καθίσταται υποχρεωτικός ο επανέλεγχος, ώστε να διαπιστωθεί η συμμόρφωση στη νομιμότητα, αποτρέπονται με αποτελεσματικό τρόπο φαινόμενα νέων παραβάσεων και δημιουργούνται ισχυρά αντικίνητρα, προκειμένου να επιτευχθεί η συμμόρφωση των παραβατικών επιχειρήσεων και εργοδοτών».

Μητρώο Παραβατών για την Αδήλωτη Εργασία

Επίσης, προβλέπεται η δημιουργία στο ηλεκτρονικό πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» «Μητρώου Παραβατών για την Αδήλωτη Εργασία», στο οποίο θα καταχωρούνται οι επιχειρήσεις και, γενικώς, οι εργοδότες- φυσικά και νομικά πρόσωπα -στους οποίους επιβάλλονται κυρώσεις για απασχόληση εργαζομένων με αδήλωτη εργασία. Οι επιχειρήσεις και οι εργοδότες που έχουν παραβατική συμπεριφορά θα αποκλείονται από ευμενείς ασφαλιστικές ρυθμίσεις.

Πότε μειώνεται το πρόστιμο

Στην περίπτωση που διαπιστωθεί η μη αναγραφή εργαζομένου σε ισχύοντα πίνακα προσωπικού που τηρείται από τον εργοδότη, επιβάλλεται στον εργοδότη πρόστιμο ποσού 10.500 ευρώ για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο.

Αν, εντός 10 εργάσιμων ημερών από την ημέρα του ελέγχου, ο εργοδότης προβεί στην πρόσληψη του εργαζομένου ή των εργαζομένων που διαπιστώθηκαν ως αδήλωτοι, με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης, διάρκειας τουλάχιστον 12 μηνών, το πρόστιμο των 10.500 ευρώ ορίζεται στο ποσό των 2.000 ευρώ.

Ειδικά, στις περιπτώσεις εποχικών εργασιών, το προβλεπόμενο πρόστιμο για αδήλωτη εργασία μειώνεται στο ποσό των 5.000 ευρώ, αντί 10.500 ευρώ που ισχύει, σε περίπτωση πρόσληψης του εργαζομένου με σύμβαση εργασίας πλήρους απασχόλησης, διάρκειας τουλάχιστον τριών μηνών. Εφόσον ο χρόνος λειτουργίας της εποχικής επιχείρησης ή εκμετάλλευσης δεν επαρκεί για τη συμπλήρωση του ελάχιστου απαιτούμενου χρόνου απασχόλησης (τρίμηνο), ο εργοδότης υποχρεούται να συμπληρώσει τον υπόλοιπο χρόνο του τριμήνου κατά την επόμενη περίοδο λειτουργίας.

Μέτρα για την προστασία εργαζομένων μερικής απασχόλησης

Κατά την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας ή κατά τη διάρκειά της, ο εργοδότης και ο μισθωτός μπορούν με έγγραφη ατομική σύμβαση να συμφωνήσουν, ημερήσια ή εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη ή μηνιαία εργασία, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, η οποία θα είναι μικρότερης διάρκειας από την κανονική (μερική απασχόληση). Αν η συμφωνία αυτή δεν καταρτιστεί εγγράφως ή δεν γνωστοποιηθεί εντός οκτώ ημερών από την κατάρτισή της στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του μισθωτού.

Επίσης, αν παρασχεθεί εργασία, πέραν της συμφωνημένης, ο μερικώς απασχολούμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση 12% επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει.

Παράλληλα, με ξεχωριστή διάταξη, προβλέπεται ότι ο μερικώς απασχολούμενος, επί προσφοράς εργασίας με ίσους όρους από μισθωτούς της ίδιας κατηγορίας, έχει δικαίωμα προτεραιότητας για πρόσληψη σε θέση εργασίας πλήρους απασχόλησης στην ίδια επιχείρηση.

Μητρώα Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων και Οργανώσεων Εργοδοτών

Με προτεινόμενη ρύθμιση, προβλέπεται η δημιουργία στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Μητρώου Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων και Ενώσεων Προσώπων Εργαζομένων και Μητρώου Οργανώσεων Εργοδοτών, στα οποία καταχωρούνται κρίσιμα στοιχεία των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων και των οργανώσεων των εργοδοτών.

Στα Μητρώα Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων και Οργανώσεων Εργοδοτών εγγράφονται υποχρεωτικά όλες οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων, οι ενώσεις προσώπων εργαζομένων και οι οργανώσεις εργοδοτών και, ειδικά, αυτές που συνάπτουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή αυτές που ορίζουν εκπροσώπους τους στα όργανα διοίκησης των εποπτευόμενων φορέων από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, καθώς και σε συλλογικά όργανα του υπουργείου.

Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση, άμεσο στόχο αποτελεί η αξιόπιστη διασφάλιση της πληρότητας και της διαφάνειας σε σχέση με την ταυτότητα και την αντιπροσωπευτική δυνατότητα των οργανώσεων των κοινωνικών εταίρων, η οποία αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την εμπέδωση της αποτελεσματικότητας των συλλογικών διαπραγματεύσεων και της εφαρμογής των όρων των συλλογικών συμβάσεων εργασίας για τους εξής λόγους:

• Επιτρέπει σε κάθε συνδικαλιστική οργάνωση εργαζομένων, ένωση προσώπων εργαζομένων και οργάνωση εργοδοτών, να γνωρίζουν αμέσως τη νομική ταυτότητα του φορέα που καλεί σε συλλογική διαπραγμάτευση, ζητώντας στοιχεία από το αντίστοιχο Μητρώο.
• Συμβάλλει στην ταχεία και ασφαλή διάγνωση της αντιπροσωπευτικότητας των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων με το αριθμητικό κριτήριο της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του ν. 1876/1990.
• Διευκολύνει την ασφαλή διάγνωση του πλήθους των εργαζομένων που απασχολούνται από τις επιχειρήσεις δεσμευόμενης εργοδοτικής οργάνωσης, για τη διάγνωση του αριθμητικού κριτηρίου κάλυψης εργαζομένων προς επέκταση κλαδικής ή ομοιοεπαγγελματικής συλλογικής σύμβασης.
• Συμβάλλει στη διαφάνεια των οικονομικών στοιχείων των οργανώσεων, ειδικά αν χρηματοδοτούνται από κρατικούς πόρους ή συγχρηματοδοτούμενους πόρους.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, η ρύθμιση αυτή αφενός μεν σέβεται τη συνδικαλιστική ελευθερία αφετέρου δε δεν γεννάται ζήτημα παραβίασης των διατάξεων περί δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των μελών των συνδικαλιστικών οργανώσεων εργαζομένων, των ενώσεων προσώπων εργαζομένων και των οργανώσεων των εργοδοτών, καθώς δεν θα καταχωρούνται προσωπικά δεδομένα, αλλά μόνο δημόσια έγγραφα, όπως το καταστατικό σύστασης της εκάστοτε οργάνωσης και ενδεχόμενης τροποποίησης αυτού, ο απρόσωπος συνολικός αριθμός των μελών των συνδικαλιστικών οργανώσεων εργαζομένων και των οργανώσεων των εργοδοτών, καθώς και του πλήθους των εργαζομένων που απασχολούν οι επιχειρήσεις-μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων ανά κατηγορία, κλάδο και ειδικότητα.

Δυνατότητα ψηφοφορίας, μέσω ηλεκτρονικής ψήφου

Μεταξύ άλλων, «προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμετοχή των μελών των συνδικαλιστικών οργανώσεων εργαζομένων και οργανώσεων εργοδοτών στη λήψη αποφάσεων των γενικών συνελεύσεων και των λοιπών οργάνων διοίκησης, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων περί κήρυξης απεργίας, θεσπίζεται δυνατότητα διεξαγωγής και με ηλεκτρονική ψήφο, με όρους που διασφαλίζουν τη διαφάνεια και τη μυστικότητα», σύμφωνα με ξεχωριστή διάταξη.