Υγεία

Η μασέλα των Νεάντερταλ… “μίλησε” για τη διατροφή και τα φάρμακα τους

Πηγή γνώσης για τους επιστήμονες ήταν τα μικρόβια και τα υπολείμματα τροφής που ήταν κολλημένα στα δόντια των Homo Sapiens.

Διεθνής επιστημονική έρευνα, με τη συμμετοχή της διακεκριμένης Ελληνίδας παλαιοανθρωπολόγου Κατερίνας Χαρβάτη, έβαλε στο «στόχαστρό» της τα δόντια των Νεάντερταλ.

Η μελέτη βασίσθηκε στην ανάλυση αρχαίου DNA που βρέθηκε στην τρυγία (πέτρα) της οδοντοστοιχίας τεσσάρων Νεάντερταλ, οι οποίοι ζούσαν πριν από περίπου 42.000 έως 50.000 χρόνια στην Ευρώπη. Είναι οι αρχαιότερες οδοντικές πλάκες που έχουν ποτέ αναλυθεί γενετικά.

Οι Νεάντερταλ χρησιμοποιούσαν φυτικά αναλγητικά και πιθανώς τον μύκητα της πενικιλίνης, χιλιάδες χρόνια πριν την ανακάλυψη των αντιβιοτικών. Όταν ήταν άρρωστοι φαίνεται πως μασούσαν τον φλοιό από το δέντρο της λεύκας, ο οποίος περιέχει μια χημική ουσία (σαλικυλικό οξύ), που αποτελεί το ενεργό συστατικό της σημερινής ασπιρίνης.

Τα μικρόβια και τα υπολείμματα τροφής που ήταν κολλημένα στα δόντια των «ξαδέρφων» του σύγχρονου ανθρώπου (Homo sapiens), αποτελούν ένα «παράθυρο» στο μακρινό παρελθόν, επιτρέποντας στους επιστήμονες να κάνουν βάσιμες εικασίες για τη διατροφή και τα «φάρμακα» των Νεάντερταλ.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Άλαν Κούπερ, διευθυντή του Αυστραλιανού Κέντρου Αρχαίου DNA του Πανεπιστημίου της Αδελαΐδας δήλωσαν εντυπωσιασμένοι από τα ευρήματα.

«Η συμπεριφορά τους και η διατροφή τους μοιάζει πολύ πιο εξεζητημένη και πολύ πιο όμοια με τη δική μας, με πολλούς τρόπους. Βρήκαμε ότι ένας από τους Νεάντερνταλ έτρωγε ασπιρίνη και ανακαλύψαμε τον μύκητα της πενικιλίνης μέσα του. Η χρήση αντιβιοτικών είναι άκρως εντυπωσιακή. Ασφαλώς τα ευρήματά μας έρχονται σε αντίθεση με την μάλλον απλοϊκή εικόνα που έχει σχηματισθεί για τους αρχαίους συγγενείς μας στη λαϊκή φαντασία», είπε ο Κούπερ.

Φαίνεται πως οι Νεάντερνταλ είχαν ήδη αποκτήσει αρκετές γνώσεις για τα φυτά με αναλγητικές, αντιφλεγμονώδεις και άλλες θεραπευτικές ιδιότητες. Μπορούσαν έτσι να ανακουφίσουν με αυτά ένα στομαχόπονο (λόγω π.χ. της εισβολής κάποιου παρασίτου στο έντερό τους) ή κάποιον πονόδοντο.

Όσον αφορά τη διατροφή τους είχε ποικιλία. Οι Νεάντερνταλ που ζούσαν στο σπήλαιο Σπι του σημερινού Βελγίου, έτρωγαν πολύ κρέας ρινόκερου και άγριων προβάτων, μαζί με μανιτάρια. Αντίθετα, εκείνοι που ζούσαν στο σπήλαιο Ελ Σιδρόν στη σημερινή βόρεια Ισπανία, ήταν βασικά φυτοφάγοι, τρώγοντας βρύα, άγρια μανιτάρια, φλοιούς δέντρων και κουκουνάρια.

Ακόμη, οι ερευνητές εξέτασαν τα βακτήρια που ζούσαν στο στόμα των Νεάντερνταλ και «διάβασαν» το αρχαιότερο μικροβιακό γονιδίωμα που έχει ποτέ αλληλουχηθεί, ενός μικροοργανισμού που ηλικίας 48.000 ετών σχετιζόταν με την ουλίτιδα. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι άνθρωποι και Νεάντερταλ άρχισαν να ανταλλάσσουν μικρόβια πριν από τουλάχιστον 180.000 χρόνια - πιθανώς μέσω των φιλιών.