Πολιτισμός

Η “Κάρμεν” στο Ηρώδειο από τη Λυρική

Η πιο δημοφιλής όπερα του γαλλικού ρεπερτορίου, σύμβολο του έρωτα και της ελευθερίας, για τέσσερις παραστάσεις στο Ηρώδειο.

Στην Ανδαλουσία του Ζορζ Μπιζέ θα μας μεταφέρει, με τη δεύτερη μεγάλη καλοκαιρινή παραγωγή της, η Εθνική Λυρική Σκηνή, η οποία στις 24, 26, 27 και 29 Ιουλίου θα παρουσιάσει στο Ηρώδειο, την Κάρμεν, την πιο δημοφιλή όπερα του γαλλικού ρεπερτορίου, σύμβολο του έρωτα και της ελευθερίας, σε μουσική διεύθυνση, Λουκά Καρυτινού και σκηνοθεσία του διακεκριμένου Βρετανού σκηνοθέτη και Καλλιτεχνικού Διευθυντή της Όπερας, του Γκέτεμποργκ, Στίβεν Λάνγκριτζ.

Μοιάζει δύσκολο στην εποχή μας, να αντιληφθούμε πόσο προκλητικό υπήρξε το θέμα της Κάρμεν όταν πρωτοπαρουσιάστηκε, στην αίθουσα Φαβάρ του Παρισιού, από το θίασο της κωμικής όπερας στις 3 Μαρτίου 1875, αλλά κυρίως πόσο ενόχλησε η μουσική του Ζορζ Μπιζέ. Σύσσωμος ο Τύπος της εποχής έκρινε την υπόθεση του έργου ανήθικη, καθώς η τσιγγάνα Κάρμεν, που υπερασπίζεται την ελευθερία της και το δικαίωμα να επιλέγει η ίδια τους ερωτικούς της συντρόφους, όχι να την επιλέγουν αυτοί, αποτελεί απειλή για κοινωνίες ανδροκρατούμενες και πατριαρχικές, ενώ για την μουσική υποστηρίχτηκε πως παραήταν εγκεφαλική!

Αιτία για την θυελλώδη αντίδραση κοινού και Τύπου δεν ήταν μονάχα το θέμα και η μουσική της όπερας, αλλά κυρίως ο συνδυασμός ετερόκλητων μουσικών ειδών. Ωστόσο, ακριβώς σε αυτόν τον συνδυασμό βρίσκεται η μεγάλη ιστορική σημασία της συγκεκριμένης όπερας. Η Κάρμεν γεφυρώνει δύο διαφορετικούς κόσμους. Ο ένας αποδίδεται μέσα από συμβατικές συναισθηματικές και κωμικές σκηνές όπως η "αγνή χωριατοπούλα" Μικαέλα και ο Δον Χοσέ. Ο άλλος συμπυκνώνει την κυρίως πλοκή και διακρίνεται από ωμό ρεαλισμό, αμοραλισμό, που προκαλούσε τα ήθη της εποχής και επίσης χαρακτήρες του περιθωρίου, όπως η πρωταγωνίστρια του έργου και η παρέα της. Ήταν η μουσική αυτού του δεύτερου κόσμου, με έντονα στοιχεία ρεαλισμού αλλά και με άμεσες αναφορές στην παραδοσιακή ισπανική μουσική, που σκανδάλισε το κοινό. Σήμερα, η Κάρμεν μπορεί να τοποθετηθεί άφοβα στο ιστορικό της πλαίσιο και να εκτιμηθεί για την καινοτομία της μουσικοδραματικής της σύλληψης.

Την ευθύνη της μουσικής διεύθυνσης της παραγωγής έχει ο διακεκριμένος αρχιμουσικός της ΕΛΣ, Λουκάς Καρυτινός. Τα σκηνικά και τα κοστούμια υπογράφει ο διακεκριμένος Έλληνας σκηνογράφος, Γιώργος Σουγλίδης, τις προβολές σχεδιάζει ο Τόμας Μπέργκμαν, τους φωτισμούς ο Τζουζέππε ντι Ιόριο και την κινησιολογία οι Nταν Ο'Νηλ και Φώτης Νικολάου. Στον ομώνυμο ρόλο, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει δύο από τις πιο επιτυχημένες Κάρμεν της εποχής μας, την Ρινάτ Σαχάμ και την Ζεραλντίν Σοβέ.

Το ρόλο του Δον Χοσέ, στο πρώτο καστ, θα τραγουδήσει ο Ιταλοαμερικάνος τενόρος, Λεονάρντο Καπάλμπο, ενώ στο δεύτερο, ο τενόρος της ΕΛΣ, Δημήτρης Πακσόγλου. Το ρόλο του Εσκαμίγιο θα ερμηνεύσουν, εναλλάξ, δύο εξαιρετικοί βαρύτονοι της νέας γενιάς, ο διαρκώς ανερχόμενος, Διονύσης Σούρμπης και ο Ιταλός, Ομάρ Καμάτα. Στο ρόλο της Μικαλέα, η Ισπανίδα υψίφωνος, Σαϊόα Ερνάντεθ και η νεαρή Άννα Στυλιαννάκη. Μαζί τους οι νεότεροι και καταξιωμένοι μονωδοί της ΕΛΣ: Πέτρος Μαγουλάς, Νίκος Κοτενίδης, Μαρία Μητσοπούλου, Μαρία Κόκκα, Ελένη Δάβου, Διαμάντη Κριτσωτάκη, Κωστής Ρασιδάκις, Γιάννης Σελητσανιώτης, Αλέξανδρος Τσιλογιάννης, Χρήστος Κεχρής. Συμμετέχουν, η Ορχήστρα, η Χορωδία και η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής αποστολής της. Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Διεύθυνση παιδικής χορωδίας: Μάτα Κατσούλη.