Πολιτισμός

«Πάπισσα Ιωάννα» και «Ατλαζένιο γοβάκι» στην αυλαία του Φεστιβάλ Αθηνών

Οι δύο θεατρικές παραστάσεις με τις οποίες πέφτει η αυλαία του Φεστιβάλ Αθηνών κάνουν πρεμιέρα απόψε.

Με δύο πολλά υποσχόμενες παραστάσεις- που κάνουν πρεμιέρα σήμερα- «κλείνει» για φέτος ο κύκλος του Φεστιβάλ Αθηνών στην Πειραιώς 260.  

Ο λόγος για την «Πάπισσα Ιωάννα» - μια παράσταση εν εξελίξει, βασισμένη στο περίφημο ομώνυμο έργο του Εμμανουήλ Ροΐδη και στη στενή σχέση του συγγραφέα με τη μητέρα του- που φέρει την υπογραφή του πολυβραβευμένου Δημήτρη Μαυρίκιου και το επικό δράμα του Πολ Κλοντέλ «Ατλαζένιο γοβάκι» που αναλαμβάνει να σκηνοθετήσει η Έφη Θεοδώρου. 

Στην επέτειο δύο αιώνων από τη γέννησή της, η Κορνηλία Ροΐδη, διασταυρώνει την παρουσία της επί σκηνής με την διασημότερη ηρωίδα του συγγραφέα γιου της, την «Πάπισσα Ιωάννα». Η πορεία μίας γυναίκας που κατάφερε να αναρριχηθεί στην ιεραρχία της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας και να φτάσει μέχρι και το αξίωμα του Πάπα, προσποιούμενη ότι ήταν άνδρας, εξιστορείται στο έργο του Εμμανουήλ Ροΐδη. Στο πολύκροτο μυθιστόρημα, που δημοσιεύτηκε το 1866 και αφορίστηκε από την Εκκλησία, βασίζεται η παράσταση «Πάπισσα Ιωάννα - Αναζητώντας την ηρωίδα του Ροΐδη», που ανεβαίνει 30 και 31 Ιουλίου στο Κτίριο Η της Πειραιώς 260 και είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Αλέκας Παΐζη.  

Τη συγγραφή, την επιλογή των κειμένων και τη σκηνοθεσία της έχει αναλάβει ο Δημήτρης Μαυρίκιος, ο οποίος επιθυμεί να ρίξει φως σε μια άγνωστη πτυχή πίσω από τη συγγραφή του αριστουργηματικά γραμμένου μυθιστορήματος: την παράδοξη σχέση του Ροΐδη με τη μητέρα του, η συγκλονιστική βιογραφία της οποίας μοιάζει να του προσέφερε τόσο την έμπνευση όσο και το υλικό για τις περιπέτειες της θρυλικής του πάπισσας. Μια βετεράνος πρωταγωνίστρια του θεάτρου, η Ράνια Οικονομίδου συμπρωταγωνιστεί με τη φετινή νικήτρια του Βραβείου «Μελίνα Μερκούρη», Γιούλικα Σκαφιδά, ενώ μαζί τους εμφανίζεται και ο νεότατος ηθοποιός Αλέξανδρος Βάρθης ως Εμμανουήλ Ροΐδης.  

«Ατλαζένιο γοβάκι»

Τις ίδιες μέρες με την «Πάπισσα Ιωάννα» θα παίζεται στους χώρους του Φεστιβάλ και συγκεκριμένα στο Κτίριο Δ της Πειραιώς 260, το έργο του Γάλλου ποιητή Πολ Κλοντέλ «Ατλαζένιο γοβάκι». Μετά το εμβληματικό «Ζ» στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, η Έφη Θεοδώρου, σκηνοθέτης και πρώην αναπληρώτρια καλλιτεχνική διευθύντρια του οργανισμού επιστρέφει με ένα πολυπρόσωπο, πλατιάς δράσης και μακράς διάρκειας ερωτικό δράμα, γραμμένο από τον Κλοντέλ στην Ιαπωνία στις αρχές του 20ου αιώνα.  

Το έργο που σύμφωνα με τη Le Monde κατατάσσεται στα 100 σπουδαιότερα βιβλία του 20ου αιώνα είναι η κατά Κλοντέλ τολμηρή «αναζήτηση του χαμένου χρόνου». Ο Γάλλος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας συνθέτει ένα έργο για την κατάκτηση του Κόσμου, του 'Αλλου, του Θεού. Πάνω απ' όλα όμως, συλλαμβάνει και παραδίδει στην αιωνιότητα έναν ύμνο για το θέατρο, για την απεριόριστη δύναμή του, μόνος τόπος και μέσον όπου μπορείς να αφηγηθείς τα πάντα για τη ζωή, εκεί όπου «ο καημένος ο άνθρωπος μπορεί να γίνει για λίγες ώρες Θεός». 

Στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται η προβληματική σχέση του Ροντρίγκο με την Δόνια Προέσα. Η Προέσα έχει συναντήσει τον Ροντρίγκο για μια και μοναδική φορά στη ζωή της, ενώ στο μεταξύ έχει παντρευτεί με τον ευγενή Δον Πελάγιο. Ωστόσο ο έρωτάς τους μοιάζει μοιραίος να κινήσει τον κόσμο, αρκεί να ξαναβρεθούν μαζί…  

Το «Ατλαζένιο Γοβάκι» είδε τα φώτα της σκηνής το 1943, σε σκηνοθεσία του Ζαν-Λουί Μπαρό. Η παράσταση αυτή, διάρκειας τεσσάρων ωρών, ανέβηκε στην Κομεντί Φρανσέζ κατά τη διάρκεια της Κατοχής και αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα γεγονότα στην ιστορία του θεάτρου του 20ου αιώνα, χάρη στην ποιότητα και την πρωτοτυπία του, στην ομορφιά και το βάθος της ποιητικής του γλώσσας.  

Σπάνια θεατρική εμπειρία ήταν και για τους θεατές που παρακολούθησαν τη θρυλική εννιάωρη παράσταση του Αντουάν Βιτέζ στο Φεστιβάλ της Αβινιόν το 1987, καθώς και γι' αυτούς της νεότερης γενιάς που ήταν παρόντες στην ενδεκάωρη παράσταση του Ολιβιέ Πι στο θέατρο "Οντεόν" του Παρισιού το 2009. Στην Ελλάδα έχει ανέβει μόνο μια φορά η σύντομη «σκηνική εκδοχή» του έργου, πριν από 50 χρόνια στο Εθνικό θέατρο σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού με την Έλλη Λαμπέτη και τον Πέτρο Φυσσούν να ερμηνεύουν το πρωταγωνιστικό ζευγάρι. 

Στην εκδοχή της Έφης Θεοδώρου θα συμμετέχει μια ομάδα δώδεκα ηθοποιών της νεότερης γενιάς σε καινούρια μετάφραση που κατά παραγγελία του Γαλλικού Ινστιτούτου υπογράφει ο Στρατής Πασχάλης. Πρόκειται για την πλήρη εκδοχή του έργου, έκτασης 500 σελίδων, που αναμένεται να δώσει μια παράσταση διάρκειας τεσσάρων ωρών.