Ευρώπη

Ξένους δημοσιογράφους κατασκόπευε η Γερμανία για πάνω από μια 10ετία

Αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Spiegel. Ποιους παρακολουθούσαν. Για μαζική παραβίαση της ελευθερίας του Τύπου κάνουν λόγο οι επικριτές.

Η γερμανική υπηρεσία πληροφοριών εξωτερικού, η BND, κατά τα φαινόμενα κατασκόπευε μεγάλο αριθμό ξένων δημοσιογράφων στο εξωτερικό για αρκετά χρόνια, εκ των οποίων εργαζόμενοι στο BBC, στο Reuters και στην εφημερίδα New York Times. Επίσης παρακολουθούνταν μεταξύ άλλων τηλέφωνα ειδησεογραφικών πρακτορείων του Κουβέιτ, του Λιβάνου, της Ινδίας, δημοσιογραφικών ενώσεων στο Νεπάλ και την Ινδονησία.

Οι επικριτές κάνουν λόγο για μαζική παραβίαση της ελευθερίας του Τύπου.

Ο 44χρονος Αρνό Ζαζτμάν δεν είναι ο τύπος του ανθρώπου που μπορεί να εκληφθεί ως τρομοκράτης, έμπορος όπλων ή ναρκωτικών. Ο βέλγος δημοσιογράφος μετέδιδε τα ρεπορτάζ του από την Αφρική επί σχεδόν 20 χρόνια, με έντονο ενδιαφέρον για το Κονγκό. Για 10 χρόνια, ήταν στην Κινσάσα ως ανταποκριτής, πρώτα του BBC και στη συνέχεια του γαλλικού τηλεοπτικού δικτύου France 24. Τα θέματά του επικεντρώνονταν στα ξεχασμένα παιδιά του Κονγκό, στις μάχες με τους αντάρτες και στις πρώτες ελεύθερες εκλογές της χώρας από το 1965.

Στη χρονιά των εκλογών αυτών, τον Σεπτέμβριο του 2006, η Bundesnachrichtendienst (BND), η υπηρεσία Πληροφοριών Εξωτερικού της Γερμανίας, έδειξε ενδιαφέρον για τη δημοσιογραφική του δουλειά. Πράκτορες συμπεριέλαβαν δύο τηλεφωνικούς αριθμούς του δημοσιογράφου στο Κονγκό στη λίστα παρακολούθησης της υπηρεσίας.

Ο δημοσιογράφος δεν ήξερε τίποτε. Γερμανοί αξιωματούχοι ουδέποτε τον ενημέρωσαν ότι το τηλέφωνό του είχε παγιδευτεί, όπως ο ίδιος αναφέρει. 'Ενιωσε τρομοκρατημένος όταν ήρθε σε επαφή με το Spiegel για το θέμα της παρακολούθησής του από τους Γερμανούς. "Δεν είναι καλό συναίσθημα να ξέρεις ότι κάποιος ακούει όταν εσύ χειρίζεται ιδιαίτερα ευαίσθητες πηγές", δήλωσε.

Ο δημοσιογράφος από το Βέλγιο δεν είναι ο μόνος δημοσιογράφος που παρακολουθείτο. Σύμφωνα με τα έγγραφα που περιήλθαν σε γνώση του Spiegel, η BND παρακολουθούσε τουλάχιστον 50 ακόμη αριθμούς τηλεφώνου, φαξ και διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που ανήκουν σε δημοσιογράφους ή αίθουσες ειδήσεων σε όλο τον κόσμο από το 1999.

Μεταξύ αυτών υπήρχαν περισσότερες από 10 συνδέσεις που ανήκαν στο BBC, συχνά στα γραφεία της διεθνούς υπηρεσίας του, BBC World Service. Τα έγγραφα αναφέρουν ότι η γερμανική υπηρεσία πληροφοριών δεν παγίδευε μόνο τηλέφωνα των ανταποκριτών του BBC στο Αφγανιστάν, αλλά είχαν στόχο αριθμούς τηλεφώνου και φαξ των κεντρικών γραφείων του BBC στο Λονδίνο.

Ένας αριθμός τηλεφώνου που ανήκε στην New York Times στο Αφγανιστάν περιλαμβανόταν επίσης στη λίστα της BND, όπως και αριθμοί τηλεφώνων που ανήκουν στο Reuters στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν και τη Νιγηρία. Οι γερμανοί κατάσκοποι παρακολουθούσαν επίσης την ανεξάρτητη εφημερίδα της Ζιμπάμπουε Daily News πριν ο δικτάτορας Ρόμπερτ Μουγκάμπε απαγορεύσει την έκδοσή της για επτά χρόνια το 2003. Άλλοι αριθμοί τηλεφώνων ανήκουν σε ειδησεογραφικά πρακτορεία του Κουβέιτ, του Λιβάνου και της Ινδίας όπως και σε δημοσιογραφικές ενώσεις στο Νεπάλ και την Ινδονησία.

Για το σκέλος στη Γερμανία της οργάνωσης Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα, η συστηματική παρακολούθηση δημοσιογράφων από την BND συνιστά "σκανδαλώδη επίθεση στην ελευθερία του Τύπου" και "μια νέα διάσταση της παραβίασης του Συντάγματος", δήλωσε ο Κρίστιαν Μιρ, επικεφαλής της οργάνωσης στη χώρα. Η ελευθερία του Τύπου "δεν είναι ένα δικαίωμα που χορηγείται από την καλοσύνη της γερμανικής κυβέρνησης, είναι ένα απαραβίαστο δικαίωμα του ανθρώπου που ισχύει και για τους ξένους δημοσιογράφους".

Τα στοιχεία αυτά έρχονται στη δημοσιότητα καθώς η γερμανική κοινοβουλευτική επιτροπή έρευνας που εξετάζει την υπόθεση κατασκοπείας των ΗΠΑ στη Γερμανία ολοκληρώνει την έρευνά της. Η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ η οποία προσήλθε ενώπιον της επιτροπής την περασμένη Πέμπτη, ήταν ο τελευταίος μάρτυρας που κλήθηκε και τώρα τα μέλη της επιτροπής εργάζονται για την έκδοση του πορίσματός τους.

Σίγουρα η παρακολούθηση δημοσιογράφων που τεκμηριώνεται στα έγγραφα που περιήλθαν σε γνώστη του Spiegel δεν ήταν ακούσια.

Οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα ανησυχούν ότι η BND θα συνεχίσει την παρακολούθηση ξένων δημοσιογράφων. Και ο νέος νόμος που διέπει την BND, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο, δεν θα το αλλάξει αυτό.

Η γερμανική υπηρεσία πληροφοριών αρνήθηκε να σχολιάσει τους ισχυρισμούς. "Όσον αφορά τις επιχειρησιακές πτυχές των δραστηριοτήτων της, η BND προβαίνει σε σχόλια αποκλειστικά στη γερμανική κυβέρνηση ή στην αρμόδια επιτροπή του γερμανικού κοινοβουλίου", ανακοινώθηκε από το γραφείο Τύπου της BND.