Γενικά

Η Καθαρά Δευτέρα και τα έθιμά της στην Ελλάδα

Τα Κούλουμα γιορτάζονται διαφορετικά από τόπο σε τόπο, με ιδιαίτερες και παραδοσιακές εκδηλώσεις, αλλά και διάφορα έθιμα. Παντού όμως επικρατεί κέφι, φαγοπότι, χορός και τραγούδι.

Το τριώδιο ολοκληρώνεται την Καθαρά Δευτέρα και ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία. Η ημέρα αυτή ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονταν» πνευματικά και σωματικά και αποτελεί ημέρα νηστείας αλλά και αργίας.

Η καθαροδευτεριάτικη έξοδος στην εξοχή, ονομάζεται «κούλουμα» και περιλαμβάνει το πέταγμα του χαρταετού. Καιρού επιτρέποντος, όλοι βγαίνουν στην εξοχή, παίρνοντας μαζί τους νηστίσιμα φαγητά, διασκεδάζουν και χορεύουν.

Τα κούλουμα από τόπο σε τόπο γιορτάζονται διαφορετικά, με ιδιαίτερες και παραδοσιακές εκδηλώσεις, αλλά και διάφορα έθιμα. Παντού όμως επικρατεί κέφι, χορός και τραγούδι.

Τα έθιμα της Καθαράς Δευτέρας στην Ελλάδα

Ο βλάχικος γάμος της Θήβας, πανάρχαιο έθιμο που πραγματοποιείται παραδοσιακά με το ξύρισμα του γαμπρού και το στόλισμα της νύφης, η οποία στη πραγματικότητα είναι άνδρας.

Το έθιμο του Αγά- με ρίζες στην Τουρκοκρατία- αναβιώνει στα Μεστά και στους Ολύμπους της Χίου. Ο Αγάς, αυστηρός δικαστής, δικάζει και καταδικάζει με χιούμορ και πειράγματα τους θεατές του εθίμου.

Στην Αλεξανδρούπολη, ένας κάτοικος μεταμφιέζεται σε Μπέη και περιδιαβαίνει την πόλη μοιράζοντας ευχές για το καλό.

Στο Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων στην Κάρπαθο ανταλλάσσονται απρεπείς χειρονομίες μεταξύ των θεατών, και γι' αυτό οδηγούνται στο «δικαστήριο» από τους Τζαφιέδες (χωροφύλακες), προς απονομή δικαιοσύνης από τους σεβάσμιους του νησιού.

Το έθιμο του αλευρομουτζουρώματος συναντάμε στο Γαλαξίδι, με τους καρναβαλιστές να χορεύουν κυκλωτούς χορούς αλευρωμένοι και μουτζουρωμένοι!

Του Κουτρούλη ο Γάμος στη Μεθώνη- η αναβίωση ενός πραγματικού γάμου που άφησε εποχή κατά τον 14ο αιώνα- συντελείται κάθε Καθαροδευτέρα με έντονη σατυρική διάθεση και πειράγματα για τη νύφη.

Το έθιμο του Αχυρένιου Γληγοράκη στη Βόνιτσα, όπου ένας αχυρένιος ψαράς δεμένος σε γάιδαρο γυρνάει σε όλο το χωρι

Και φυσικά όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς καθώς και την Καθαρά Δευτέρα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις με πολύ κέφι σε γειτονιές και πλατείες της χώρας.

ΓΛΥΦΑΔΑ

Την Κυριακή ο Δήμος Γλυφάδας διοργανώνει καρναβαλική παρέλαση μαθητών και συλλόγων στο κέντρο της πόλης, πάρτι στην παραλία και παραδοσιακές εορταστικές εκδηλώσεις.

Η καρναβαλική παρέλαση θα ξεκινήσει στις 12.30 μ.μ. από την οδό Κύπρου, θα συνεχίσει στην πλατεία Εσπερίδων και μέσω της Γρηγορίου Λαμπράκη θα καταλήξει στην 1η Μαρίνα Γλυφάδας, όπου θα πραγματοποιηθεί το αποκριάτικο πάρτι, με χορό, παραδοσιακά δρώμενα και κάψιμο του βασιλιά Καρνάβαλου. Την Καθαρά Δευτέρα ο δήμος διοργανώνει στις 11.30 π.μ. γιορτή για τα Κούλουμα, με σαρακοστιανά εδέσματα και μουσική στην Ανω Γλυφάδα, στους πρόποδες του Υμηττού, στη θέση Πατητήρι. Σε περίπτωση κακοκαιρίας θα πραγματοποιηθεί στο κλειστό γυμναστήριο του Αγίου Τρύφωνα.　

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

Αποκριάτικες εκδηλώσεις με παιχνίδια για τα παιδιά, συναυλίες, παραδοσιακό γλέντι στη Φρεαττύδα, μουσικοί περίπατοι από τη Φιλαρμονική του Δήμου, είναι ορισμένες από τις εκδηλώσεις που διοργανώνει ο Δήμος Πειραιά. Στην πλατεία Κοραή, οι λιλιπούτειοι δημότες θα διασκεδάσουν με φουσκωτά παιχνίδια και διάφορες δράσεις, όπως μπαλονοκατασκευές, μάγοι και ξυλοπόδαροι. Ανάλογες εκδηλώσεις θα γίνουν στην πλατεία Καραϊσκάκη, στην πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία Θεμιστοκλή καθώς και στην πλατεία Αγίων Αναργύρων.

Την Καθαρά Δευτέρα ο Δήμος Πειραιά θα τη γιορτάσει στην παραλία της Φρεαττύδας με φαγητά, ποτά και με μια συναυλία παραδοσιακής μουσικής. Επιπλέον θα υπάρχει Εργαστήριο Κατασκευής Χαρταετού.　

ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ

Μικροί και μεγάλοι θα διασκεδάσουν σε ρυθμούς «Καρναβαλοτρέλας» το Σάββατο και την Κυριακή από τις 12.00 έως τις 10.00 μ.μ. στο Εκθεσιακό Κέντρο Δήμου Περιστερίου. Φουσκωτά παιχνίδια, εργαστήρια για παιδιά, face painting, κυνήγι του χαμένου θησαυρού, διαγωνισμοί χορού, θεατρικά παιχνίδια, ζούμπα για παιδιά, μουσική από τους παραγωγούς του Ρυθμού 94,9 και karaoke για παιδιά σε μεγάλη οθόνη, είναι μερικές από τις πλούσιες εκδηλώσεις. Την Καθαρά Δευτέρα, στις 11 π.μ., ο Δήμος Περιστερίου θα γιορτάσει τα Κούλουμα στο Εκθεσιακό Κέντρο Δήμου Περιστερίου (Δωδεκανήσου & Αγ. Βασιλείου). Οι δημότες θα απολαύσουν σαρακοστιανούς μεζέδες και άφθονο κρασί, που θα προσφέρονται δωρεάν, και θα διασκεδάσουν με παραδοσιακούς χορούς και ένα λαϊκό γλέντι με τον Ματθαίο Γιαννούλη.　

ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

Η αυλαία της Αποκριάς κλείνει στον Δήμο Αθηναίων με διάφορες εκδηλώσεις στις γειτονιές, αναβιώνοντας έθιμα από διάφορα μέρη της χώρας.

Το Σάββατο, στο πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα», στις 12.00 το μεσημέρι διοργανώνεται «Οδοιπορικό στην παλιά Αθήνα» ενώ λειτουργεί εργαστήρι κατασκευής αποκριάτικης μάσκας και παραδοσιακό παιχνίδι με θέμα «Ζαχαρομουτζουρώματα». Στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» στις 12:00 θα γίνει προβολή ταινίας με την αναβίωση αποκριάτικων εθίμων της Σκύρου. Στην Πλατεία Μοναστηρακίου στη 1.30 μ.μ. θα δοθεί αποκριάτικη συναυλία, του Εργαστηρίου Ελληνικής Μουσικής του Δήμου Αθηναίων. Τραγουδούν: Μανώλης Σκουλάς και Δώρα Λουίζου. Την Κυριακή, στην Πλατεία Πλυτά θα δοθεί συναυλία ελληνικής παραδοσιακής μουσικής με σμυρναίικο, δημοτικό και νησιώτικο τραγούδι από τον Σπύρο Πολυκανδριώτη και την ορχήστρα του.

Οι εκδηλώσεις ολοκληρώνονται στις 9.00 μ.μ. με την πλακιώτικη Αποκριά. Καρναβαλιστές με μουσικά όργανα, χορό και αποκριάτικα τραγούδια θα παρελάσουν στο ιστορικό κέντρο της πόλης.

Η Καθαρά Δευτέρα θα εορταστεί όπως πάντα στον Λόφο Φιλοπάππου με παραδοσιακά σαρακοστιανά εδέσματα σε ένα κεφάτο πρόγραμμα με χορό, μουσική και τραγούδι.

Στις 11.00 η φιλαρμονική του Δήμου Αθηναίων υποδέχεται τους Αθηναίους στην είσοδο του Λόφου.

Στις 11.30 το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής του Δήμου Αθηναίων πραγματοποιεί συναυλία με παραδοσιακή μουσική και τραγούδια με τους: Νάντια Καραγιάννη, Νίκο Καραγιάννη, Μανώλη Σκουλά, Δώρα Λουίζου. Στο κλαρίνο ο Κων/νος Δήμου. Επίσης ο δήμος διοργανώνει παραδοσιακά Κούλουμα στο Πάρκο ΚΑΠΑΨ με παραδοσιακή μουσική σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ανω Αμπελοκήπων.

Θεσσαλονίκη

Κούλουμα στο δάσος του Σεϊχ Σου-Πλ.Τσιάτρα.        

Εκδήλωση με αναβίωση πατροπαράδοτων εθίμων την Καθαρά Δευτέρα 23/2/2015.

Η Γ΄ Δημοτική Κοινότητα διοργανώνει εκδήλωση για την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας, 23-02-2015, στο δάσος του Σέϊχ Σου - Πλ. Τσιάτρα και κατά τις ώρες 11:00 – 15:00.

Στην εκδήλωση εκτός από την αναβίωση των πατροπαράδοτων εθίμων (διανομή παραδοσιακών εδεσμάτων) συμμετέχει το μουσικό συγκρότημα «Τα Χάλκινα της Γουμένισσας» και εθελοντικά το χορευτικό σχήμα του Πολιτιστικού Συλλόγου «Οι Φίλοι της Παράδοσης».

Εύβοια

Η Χαλκίδα φέτος γιορτάζει τις απόκριες με ένα 4ήμερο εκδηλώσεων, Παρασκευή 20, Σάββατο 21, Κυριακή 22 και Καθαρά Δευτέρα 23 Φεβρουαρίου, γεμάτο χορό, τραγούδι, άφθονο κρασί και μεζέδες και θέαμα σε ξηρά, αέρα και θάλασσα... 

Οι εκδηλώσεις ξεκινούν την Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου, 6.30 το απόγευμα, παραδοσιακά, με τη συμμετοχή Συλλόγων και συνοδεία ορχήστρας, με γλέντι, κρασί και μεζέδες στους εμπορικούς δρόμους της πόλης, καταλήγοντας στον πεζόδρομο του Αγ. Νικολάου, όπου όλοι μαζί μια παρέα, χορεύουμε, τραγουδάμε και τιμάμε την Τυρινή!!!

Το Σάββατο 21 Φεβρουαρίου, στην παραλία, 7.30 το βράδυ, θα χορέψουν οι Σύλλογοι της πόλης, υπό τους ήχους της ορχήστρας «ΕΠΤΑΣΗΜΟ». Εμείς κερνάμε μεζέδες και κρασί στην «Ταβέρνα» και την «Ψησταριά», που θα κινείται ακολουθώντας τους χορευτές.

Το μεγάλο ξεφάντωμα θα γίνει από τις 11 το πρωί της Κυριακής 22/2, στην πλατεία του Αγίου Νικολάου, με τα παιδιά να βάφονται, να στολίζονται και να ετοιμάζονται μαζί με τους μεγάλους για το Θαλασσινό Καρναβάλι.

Το «Θαλασσινό Καρναβάλι» την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς 22 Φεβρουαρίου (ώρα έναρξης του Καρναβαλιού 4.00μμ.), επιστρέφει στον Ευβοϊκό, με άρματα στη θάλασσα (Ποσειδώνας, Φάλαινα, Ιππόκαμπος, Νέμο, Χταπόδι, είναι μερικές από τις τεράστιες φιγούρες που θα έχουν τη δυνατότητα να δουν στον Ευβοϊκό μικροί και μεγάλοι), πλοιάρια μικρά και μεγάλα, στολισμένα και γεμάτα καρναβαλιστές, ενώ θα αναπαραστήσουμε ναυμαχία, με τη χρήση πυροτεχνημάτων και το κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου μέσα στη θάλασσα!