Γενικά

Υπερπλεονάσματα και το 2018 “δείχνει” το Δημοσιονομικό Συμβούλιο

Ξεπέρασαν τους στόχους τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισµού στο 7μηνο. Αυξήθηκαν οι εισπράξεις των ληξιπρόθεσμων. Πάνω οι έμμεσοι φόροι… κάτω οι άμεσοι.

Του Νίκου Ρογκάκου 

Υπεραισιόδοξες οι προβλέψεις του Δημοσιονομικού Συμβουλίου για το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος, αφού θα ξεπεράσει κατά πολύ τον στόχο του 3,5% και θα κινηθεί, σύμφωνα με την πρόβλεψη, στο επίπεδο του 4,2% (σύμφωνα με το Πρόγραμμα) όπως και πέρυσι.

Αυτά προβλέπει η τριμηνιαία έκθεση του Συμβουλίου, ενώ εφικτό θεωρεί και το στόχο για ρυθμό ανάπτυξης 2%.

Αυξήθηκαν οι εισπράξεις των ληξιπρόθεσμων

Στην έκθεση καταγράφεται υψηλό πενταετίας για τις εισπράξεις  έναντι ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ιδιωτών προς το δημόσιο με όπλο κατασχέσεις και ρυθμίσεις αλλά και χαμηλό πενταετίας στη δημιουργία νέων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς το δημόσιο, με ευνοϊκές επιπτώσεις στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.

Στο μέτωπο των εισπράξεων η σύγκριση των στοιχείων επταμήνου δείχνει ρεκόρ εισπράξεων έναντι ληξιπρόθεσμων οφειλών φτάνοντας τα 3,199 δις ευρώ έναντι 2,743 δις ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα και 1,964 δις ευρώ το 2015.

Στο ίδιο διάστημα ο ρυθμός δημιουργίας νέων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων των ιδιωτών (κυρίως απλήρωτοι φόροι) εμφανίζει πτωτικές τάσεις με αποτέλεσμα τα «φρέσκα» ληξιπρόθεσμα του επταμήνου Ιανουαρίου- Ιουλίου να ανέρχονται σε 5,569 δις ευρώ έναντι 7,483 δις ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα και 6,728 δις ευρώ το 2015. Η συνεχής υστέρηση των εισπράξεων όμως σε σχέση με τη δημιουργία νέων απαιτήσεων οδηγεί τα ληξιπρόθεσμα συνολικά σε τροχιά αύξησης.

Όπως τονίζει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο  σε χαµηλό πενταετίας ανέρχεται η δημιουργία του «νέου ληξιπρόθεσμου χρέους» το επτάµηνο Ιανουάριου-Ιουλίου 2018 (5.569 εκατ. ευρώ) ενώ, για την ίδια περίοδο, τα έτη 2014, 2016 & 2017 ξεπερνούσε κατά πολύ τα 7 δισ. ευρώ. Παράλληλα, υψηλό πενταετίας καταγράφουν οι εισπράξεις έναντι «παλαιού και νέου ληξιπρόθεσµου χρέους».

Την εν λόγω περίοδο οι εισπράξεις αυτές ανήλθαν συνολικά σε 3.139 εκατ. ευρώ (αυξηµένες κατά 390 εκατ. ευρώ περίπου σε σχέση µε τα έτη 2016 & 2017), ενώ η αύξηση αυτή σε σχέση µε τα επτάµηνα των ετών 2014 & 2015 ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ (1.066 και 1.175 εκατ. ευρώ αντίστοιχα). Η διατήρηση της βελτιωµένης επίδοσης του εισπρακτικού µηχανισµού, θα συµβάλλει σηµαντικά στην επίτευξη των δηµοσιονοµικών στόχων του 2018.

Τα χρέη του δημοσίου

Τον Ιούλιο του 2018, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της Γενικής Κυβέρνησης  (συµπεριλαµβανοµένων των εκκρεμών επιστροφών φόρων) ανήλθαν σε 2.724 εκατ. ευρώ, με µμικρή αύξηση 261 εκατ. ευρώ (περίπου 10%) σε σχέση µε τον προηγούµενο µήνα, η οποία αποδίδεται αποκλειστικά στο ύψος των εκκρεµών επιστροφών φόρων, καθότι τα ληξιπρόθεσµα υπόλοιπα των φορέων της ΓΚ παρουσιάζουν περαιτέρω µείωση (1.934 έναντι 2.018 εκατ. ευρώ τον µήνα Ιούνιο). Σε ετήσια βάση, το σύνολο των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων καταγράφει σηµαντική µείωση κατά 50%, περίπου η οποία επικουρήθηκε σηµαντικά από την απορρόφηση των κεφαλαίων που εκταµιεύθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισµό Σταθερότητας (ESM), αποκλειστικά για την αποπληρωµή των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων της ΓΚ.

Οι αναφορές στον Προϋπολογισμό

Πάνω οι έμμεσοι φόροι… κάτω οι άμεσοι

Ο Κρατικός Προϋπολογισμός  παρουσίασε θετική εικόνα το πρώτο επτάµηνο του 2018, µε τα έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού (ΤΠ) (προ επιστροφών και άνευ αποκρατικοποιήσεων) να υπερβαίνουν ελαφρά τους στόχους. Η αύξηση των φορολογικών εσόδων το 2018 προήλθε από βελτίωση των εισπράξεων από έµµεσους φόρους (κατά 630 εκατ. ευρώ). Αντίθετα οι εισπράξεις άµεσων φόρων κατέγραψαν µείωση κατά 329 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της µείωσης των εσόδων από το φόρο εισοδήµατος νοµικών προσώπων.

Η µείωση αυτή ωστόσο αποδίδεται στην παράταση που δόθηκε στην προθεσµία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων ΝΠ και δεν προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Σηµειώνεται ότι σχεδόν όλες οι κατηγορίες εσόδων κινούνται εντός στόχων ΜΠ∆Σ 2019-2022. Από την πλευρά τους, οι πρωτογενείς δαπάνες του ΤΠ ευθυγραµµίστηκαν σχεδόν πλήρως µε τον στόχο, γεγονός που αποτελεί µιαν ένδειξη ότι η επιφυλακτικότητα που χαρακτήριζε τη δηµοσιονοµική διαχείριση το 2017 έχει περιοριστεί.

Την ίδια περίοδο (Ιανουάριος-Ιούλιος 2018) ο προϋπολογισµός ΓΚ, εµφάνισε ταµειακό πρωτογενές πλεόνασµα ύψους 2.810 εκατ. ευρώ, έναντι πρωτογενούς πλεονάσµατος ύψους 4.140 εκατ. ευρώ, την αντίστοιχη περίοδο του 2017. Η συγκράτηση αυτή οφείλεται στην αύξηση των πρωτογενών δαπανών της ΓΚ (+ 1,4 δισ. ευρώ) η οποία υπερσκέλισε την αντίστοιχη αύξηση των εσόδων της ΓΚ (+73 εκατ. ευρώ). Οι αυξηµένες πρωτογενείς δαπάνες (οι οποίες ωστόσο «κινούνται» εντός στόχων), εντοπίζονται κυρίως σε αυξηµένες καταβολές για το Κοινωνικό Εισόδηµα Αλληλεγγύης, για οικογενειακά επιδόµατα και για «αποδιδόµενους πόρους» (κατά βάση καταβολή ποσών στους δήµους, µέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων-ΚΑΠ). Στο σκέλος των εσόδων της ΓΚ, αύξηση παρουσίασαν οι δυο κυριότερες κατηγορίες, τα φορολογικά έσοδα (κατά 658 εκατ. ευρώ) και οι ασφαλιστικές εισφορές (κατά 312 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις, περιορίστηκαν στα 60 εκατ. ευρώ (το µεγαλύτερο µέρος από τα περσινά έσοδα αποκρατικοποιήσεων αφορούσε το αντίτιµο µέρους της σύµβασης παραχώρησης των 14 περιφερειακών αεροδροµίων).

Συνολικά τα δηµοσιονοµικά αποτελέσµατα επταµήνου προµηνύουν επίτευξη του δηµοσιονοµικού στόχου για το 2018. Ο µετριασµός των ταµειακών αποτελεσµάτων σε σχέση µε το αντίστοιχο επτάµηνο του 2017 οφείλεται στο σκέλος των δαπανών. Στο βαθµό που συνδέεται κυρίως µε την αύξηση των δαπανών λόγω επίσπευσης πληρωµών για τη µείωση του αποθέµατος των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων δεν προκαλεί σοβαρή ανησυχία. Με βάση αυτό το σενάριο το ταµειακό πρωτογενές πλεόνασµα θα εµφανιστεί µειωµένο σε σχέση µε το 2017, ωστόσο το αποτέλεσµα κατά ESA 2010 (και κατ’επέκταση βάσει ΣΧ∆) µπορεί να προσεγγίσει τα περσινά επίπεδα, ώστε να επιτευχθεί, αλλά και να ξεπεραστεί ο στόχος του 3,5% για το 2018.