Υγεία - Περιβάλλον

Συχνές ερωτήσεις ασθενών με εμφυτεύσιμη συσκευή ελέγχου καρδιακού ρυθμού

Γράφει η Λήδα Πιερέττα Παπαβασιλείου, Καρδιολόγος – Ηλεκτροφυσιολόγος, Επιστημονική Συνεργάτις ΥΓΕΙΑ.

Στη σύγχρονη εποχή οι εξελίξεις στην τεχνολογία και στις θεραπείες έχουν βελτιώσει σημαντικά τόσο το προσδόκιμο επιβίωσης όσο και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Όλο και περισσότεροι ασθενείς έχουν πρόσβαση και ανάγκη για εμφύτευση συσκευών ελέγχου του καρδιακού ρυθμού όπως βηματοδότες, απινιδωτές και συστήματα αμφικοιλιακής βηματοδότησης. 

Παράλληλα, οι ίδιοι ασθενείς μπορεί κατά τη διάρκεια της ζωής τους να χρειαστούν θεραπείες που η ύπαρξη εμφυτεύσιμης συσκευής να δημιουργεί απορίες ως προς τη διαχείριση του ασθενούς. Ας συγκεντρώσουμε τις πιο συχνές απορίες.

Έχω βηματοδότη ή απινιδωτή…

Τι πρέπει να προσέχω όταν μπαίνω σε ένα νοσοκομείο; 

Όσοι φέρουν εμφυτεύσιμη συσκευή ελέγχου καρδιακού ρυθμού πρέπει να αποφεύγουν χώρους με ισχυρά ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Στους χώρους του νοσοκομείου υπάρχει κατάλληλη σήμανση που απαγορεύει την είσοδο.

Μπορώ να υποβληθώ σε χειρουργική επέμβαση;

Η ύπαρξη εμφυτεύσιμης συσκευής ελέγχου καρδιακού ρυθμού δεν αποτελεί αντένδειξη για καμία χειρουργική ή επεμβατική πράξη. Πριν την επέμβαση πραγματοποιείται έλεγχος της συσκευής και ανάλογα με τα ευρήματα ή τις ανάγκες που μπορεί να προκύψουν μπορεί να χρειαστεί να γίνει προγραμματισμός της συσκευής για τη διάρκεια της επέμβασης.

Ποιους πρέπει να ενημερώσω;

Το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, το προσωπικό του χειρουργείου καθώς επίσης και τον οδοντίατρο αν πρόκειται να υποβληθείτε σε οδοντιατρική πράξη.

Μπορώ να υποβληθώ σε μαγνητική τομογραφία;

Το 2008 έγιναν στην Ευρώπη οι πρώτες εμφυτεύσεις βηματοδοτών συμβατών με μαγνητική τομογραφία και μερικά χρόνια αργότερα και απινιδωτών. Αν η εμφυτευμένη συσκευή που έχετε είναι MRI conditional (αναγράφετε πάνω στην ευρωπαϊκή κάρτα του ασθενή) μπορείτε να υποβληθείτε σε μαγνητική τομογραφία εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις ασφαλείας. Πριν την μαγνητική τομογραφία γίνεται έλεγχος της συσκευής και κατάλληλος προγραμματισμός για να εισέλθετε στο χώρο της μαγνητικής τομογραφίας και μετά το τέλος της εξέτασης γίνεται επαναφορά των ρυθμίσεων της συσκευής. Το Τμήμα Μαγνητικής Τομογραφίας του ΥΓΕΙΑ έχει συγκεκριμένα πρωτόκολλα για την ασφαλή διαχείριση ασθενών με εμφυτευμένες συσκευές ελέγχου καρδιακού ρυθμού.

Αν η συσκευή μου δεν είναι συμβατή με μαγνητική τομογραφία μπορώ να υποβληθώ;

Σε γενικές γραμμές συστήνεται να αποφεύγετε η μαγνητική τομογραφία σε ασθενείς που φέρουν εμφυτεύσιμες συσκευές μη συμβατές με μαγνητικό πεδίο. Σε ειδικές περιπτώσεις και εφόσον κρίνετε από τους θεράποντες ότι δεν υπάρχουν άλλες διαγνωστικές επιλογές, ο ασθενής με κατάλληλες συνθήκες, ειδικό προγραμματισμό της συσκευής και με τις απαραίτητες προϋποθέσεις ασφαλείας θα μπορούσε να υποβληθεί σε μαγνητική τομογραφία.

Πρέπει να κάνω ακτινοθεραπεία. Μπορώ;

Η ακτινοθεραπεία είναι πλέον μια αναγνωρισμένη και εξαιρετικά αποτελεσματική θεραπεία για πολλές κακοήθεις νεοπλασίες. Η παρουσία εμφυτεύσιμης συσκευής δεν αποτελεί αντένδειξη για την εφαρμογή της θεραπείας αλλά χρήζει ιδιαίτερης προσοχής κατά το σχεδιασμό και τη εφαρμογή της θεραπείας. Η επίπτωση της θεραπευτικής ακτινοβολίας στις εμφυτευμένες συσκευές είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Πολλοί παράγοντες προσδιορίζουν συλλογικά την επίδραση της ακτινοθεραπείας σε μια εμφυτευμένη συσκευή.

Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν:

• Τύπος εμφυτευμένης συσκευής.
• Απόσταση της εμφυτευμένης συσκευής από δέσμη ακτινοβολίας.
• Είδος και ενεργειακό επίπεδο δέσμης ακτινοβολίας.
• Προσανατολισμός της δέσμης στην εμφυτευμένη συσκευή.
• Ποσοστό δοσολογίας.
• Συνολική δόση χορηγούμενη καθ' όλη τη διάρκεια ζωής της συσκευής.
• Θωράκιση της εμφυτευμένης συσκευής.
• Ανατομία και φυσιολογία του ασθενούς.

Πριν από μια ακτινοθεραπεία, οι ακτινοθεραπευτές σε συνεργασία με τον καρδιολόγο ή τον ηλεκτροφυσιολόγο αναπτύσσουν την ιδανική στρατηγική, εξατομικευμένα για κάθε ασθενή, για την παρακολούθηση της υγείας του ασθενούς και την επαλήθευση της ορθής λειτουργίας της συσκευής κατά τη διάρκεια και μετά τις συνεδρίες ακτινοθεραπείας. Ανάλογα με την περιοχή ακτινοβόλησης μπορεί να χρειαστεί προγραμματισμός της συσκευής πριν και μετά από κάθε συνεδρία. Στο ΥΓΕΙΑ έχουν αναπτυχθεί ειδικά πρωτόκολλα για τη διασφάλιση της ασφάλειας του ασθενούς με εμφυτευμένη συσκευή κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας.

Έχω εμφυτευμένο HOLTER ρυθμού… 

Η παρουσία εμφυτεύσιμου Holter ρυθμού δεν επηρεάζει καμία πιθανή διαγνωστική ή θεραπευτική πράξη και δεν χρήζει καμιάς περαιτέρω ενέργειας πριν την πραγματοποίηση τους. Ο ασθενής συνεχίζει κανονικά τους ελέγχους της συσκευής του με βάση τον προγραμματισμό που έχει κάνει με τον θεράποντα ιατρό του. 

*Άρθρο της Λήδας Πιερέττα Παπαβασιλείου, Καρδιολόγου – Ηλεκτροφυσιολόγου, Επιστημονικής Συνεργάτιδας ΥΓΕΙΑ.