Πολιτισμός

08 Ιανουαρίου 2023 12:58

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: η ενθρόνιση και τα αυτοκρατορικά προνόμια

Διάβασέ μου το...

Βυζαντινή μεγαλοπρέπεια στην τελετή ενθρόνισης του 76ου Αρχιεπισκόπου Κύπρου. Ποια είναι τα αυτοκρατορικά προνόμια του Αρχιεπισκόπου Κύπρου.

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: η ενθρόνιση και τα αυτοκρατορικά προνόμια

Παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμου και της υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας Ν. Κεραμέως, αλλά και Ιεραρχών από το σύνολο των ορθοδόξων εκκλησιών πλην της Ρωσίας, πρόκειται να πραγματοποιηθεί σήμερα η τελετή ενθρόνισης του νέου Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου Γεώργιου.

Η τελετή έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει στις 16:00 το απόγευμα στον Καθεδρικό Ναό του Αποστόλου Βαρνάβα στη Λευκωσία, δίπλα από την Αρχιεπισκοπή Κύπρου.

Μετά την δοξολογία και την δέηση, ο Μακαριώτατος θα λάβει το αυτοκρατορικό σκήπτρο και θα ενδυθεί τον πορφυρούν μανδύα. Θα αναγνώσει στη συνέχεια τον ενθρονιστήριο του λόγο και θα ακολουθήσουν προσφωνήσεις από εκπροσώπους εκκλησιών.

Μεταξύ άλλων, στην τελετή θα παραστούν εκπρόσωποι από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Νικήτα, ενώ θα εκπροσωπηθούν επίσης ο Πάπας Φραγκίσκος και το Παγκοσμιο Συμβουλίο Εκκλησιών.

Στην τελετή, τέλος, θα παραστούν ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδης, η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Α. Δημητρίου και άλλοι εκπρόσωποι της κυπριακής πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας.

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Γεώργιος

Τα αυτοκρατορικά προνόμια του Αρχιεπισκόπου Κύπρου

Πολλοί ίσως να αναρωτήθηκαν κατά καιρούς γιατί ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος, υπογράφει με κόκκινο μελάνι, φέρει κόκκινο μανδύα και κρατά αυτοκρατορικό σκήπτρο.

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ζήνων, το 478, παραχώρησε στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου αυτά τα τρία αυτοκρατορικά προνόμια, τα οποία συνεχίζουν να τηρούνται μέχρι και σήμερα:

να υπογράφει διά κινναβάρεως (με κόκκινο μελάνι)
να φέρει πορφυρούν μανδύα κατά τις ακολουθίες
να κρατεί Αυτοκρατορικό Σκήπτρο αντί της Ποιμαντορικής Ράβδου

Το λείψανο του Αποστόλου Βαρνάβα και η επικύρωση του αυτοκέφαλου της Κυπριακής Εκκλησίας

Σε μια κρίσιμη για την Κυπριακή Εκκλησία στιγμή, όταν ο Πέτρος ο Κναφεύς, Πατριάρχης Αντιόχειας, προσπάθησε να υπαγάγει τον θρόνο της Κύπρου υπό τη δικαιοδοσία του, με τη δικαιολογία ότι η νήσος είχε δεχθεί τον Χριστιανισμό από την Αντιόχεια, ο Απόστολος Βαρνάβας παρουσιάστηκε τρεις φορές στον ύπνο του αρχιεπισκόπου Ανθεμίου και του υπέδειξε το μέρος του τάφου του.

Ο Ανθέμιος βρήκε έξω από τη Σαλαμίνα, κάτω από μια χαρουπιά, τον τάφο με το λείψανο του Αποστόλου, μαζί με το ιδιόγραφο του Βαρνάβα κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Η εύρεση του λειψάνου τοποθετείται περί το 488 μ.Χ. Το Ευαγγέλιο, που βρήκε στον τάφο του Αποστόλου Βαρνάβα ο Ανθέμιος, το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη, αποδεικνύοντας στον αυτοκράτορα Ζήνωνα (474-491 μ.Χ.) την αποστολικότητα της Κυπριακής Εκκλησίας. Συνεπώς το επιχείρημα του Πέτρου Κναφέως ότι η ίδρυσή της είχε προέλθει από την Αντιόχεια καταρριπτόταν. Ο Ζήνων επικύρωσε τότε το αυτοκέφαλο, που είχε ήδη αναγνωριστεί στην Εκκλησία της Κύπρου με τον Η΄ κανόνα της Οικουμενικής Συνόδου της Εφέσου, το 431 μ.Χ. Σύμφωνα με το Εγκώμιον του Αλεξάνδρου μοναχού, με χορηγία του αυτοκράτορος Ζήνωνος ο Ανθέμιος έκτισε Βασιλική και Μονή κοντά στον τάφο του Αποστόλου. Το δε λείψανο του Αποστόλου Βαρνάβα τοποθετήθηκε σε κτιστό τάφο στη νότια αψίδα του ναού από τον αρχιεπίσκοπο Ανθέμιο.

Παλαιά παράδοση αναφέρει ότι λείψανα του Αποστόλου μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου τοποθετήθηκαν στον ανακτορικό ναό του Αγίου Στεφάνου. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει ότι οι μοναχοί δεν πρέπει να είχαν κρατήσει ολόκληρο το λείψανο στη Μονή, αλλά τεμάχια ανακομίσθηκαν στην Κωνσταντινούπολη το 488 και αργότερα επί Λέοντος Στ΄ του Σοφού (886-912) στις αρχές του 10ου αιώνος, όταν κτίσθηκε με αυτοκρατορική χορηγία το καθολικό στη σημερινή του μορφή.

Τα αυτοκρατορικά προνόμια της Εκκλησίας της Κύπρου

Παρά την απόφαση για αποδοχή της αυτοδιοίκησης της Εκκλησίας της Κύπρου από την Σύνοδο της Εφέσου, το Πατριαρχείο Αντιοχείας δεν είχε παραιτηθεί από τις αξιώσεις του. Πενήντα περίπου χρόνια μετά, στα 478, ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Ανθέμιος κατέφυγε στον αυτοκράτορα Ζήνωνα (474-491), ζητώντας την υποστήριξή του. Ο Ζήνων όχι μόνο επικύρωσε το αυτοκέφαλο σε τοπική Σύνοδο που συνεκάλεσε στην Κωνσταντινούπολη, αλλά σύμφωνα με την παράδοση, φρόντισε να το εξάρει, δίδοντας στον Ανθέμιο και τους διαδόχους του τρία αυτοκρατορικά προνόμια: να φορεί πορφυρό μανδύα στις ιεροτελεστίες, να κρατεί αυτοκρατορικό σκήπτρο αντί ποιμαντορική ράβδο και να υπογράφει με κιννάβαρη, δηλαδή με ερυθρό μελάνι. Οι Βυζαντινές πηγές μαρτυρούν ότι, μη γνωρίζοντας ο Ανθέμιος πώς να αντιμετωπίσει τις αξιώσεις του Πατριαρχείου Αντιοχείας, είδε στον ύπνο του τον Απόστολο Βαρνάβα, ο οποίος του υπέδειξε το μέρος όπου θα έβρισκε το λείψανό του. Πράγματι το λείψανο του Αποστόλου Βαρνάβα βρέθηκε κάτω από μια χαρουπιά, με τοποθετημένο στο στήθος του το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, χειρόγραφο του ιδίου του Βαρνάβα.

Ενώ όμως μαρτυρούνται όλα αυτά, καμιά βυζαντινή πηγή δεν αναφέρει τίποτε για τα αυτοκρατορικά προνόμια. Μόνο στο εγκώμιο του Αποστόλου Βαρνάβα βρίσκουμε την πληροφορία «τον δε επίσκοπον μεγάλως ο βασιλεύς τιμήσας, απέλυσεν αυτόν επί την Κύπρον μετά χρημάτων πολλών και κελεύσεως, εντειλάμενος αυτώ εγείραι ναόν τω αγίω αποστόλω Βαρνάβα εν τω τόπω ένθα ευρέθη το τίμιον λείψανον». Οι τιμές αφορούσαν μόνο χρήματα, ή μήπως εδώ γίνεται υπαινιγμός για τα αυτοκρατορικά προνόμια;

Ποια άλλα προνόμια έχει ο Αρχιεπίσκοπος

Ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου έχει την ευθύνη της πνευματικής καθοδήγησης και διοίκησης της Αρχιεπισκοπικής Περιφέρειας. Κατά τους Ιερούς Κανόνες, είναι ο Πρώτος της Εκκλησίας της Κύπρου και απολαμβάνει τα προνόμια που ανήκουν στον Πρώτο, σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες και την εκκλησιαστική παράδοση.

Τα δικαιώματα του Αρχιεπισκόπου:

Συγκαλεί την Ιερά Σύνοδο και προεδρεύει αυτής και διατηρεί την ενότητα στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Κύπρου.
Μνημονεύεται κατά τη Θεία Λειτουργία από τους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Κύπρου και τους Επισκόπους, καθώς και κατά τις ιεροπραξίες στις Σταυροπηγιακές Μονές.
Εκπροσωπεί την Εκκλησία της Κύπρου και αποτελεί το σύνδεσμο στις σχέσεις της με τις λοιπές Ορθόδοξες Εκκλησίες, καλλιεργεί τις σχέσεις με τους Προκαθημένους των Ορθόδοξων Εκκλησιών και διατηρεί την εκκλησιαστική κοινωνία με αυτούς.
Εκπροσωπεί την Εκκλησία της Κύπρου στις σχέσεις της με τις Ετερόδοξες Εκκλησίες και Ομολογίες και τα λοιπά θρησκεύματα.
Εκπροσωπεί την Εκκλησία της Κύπρου στις σχέσεις της με την Πολιτεία.
Αναλαμβάνει, ως Τοποτηρητής, την προσωρινή διοίκηση Μητροπολιτικών Θρόνων, που έχουν κενωθεί, την οποία μπορεί να αναθέσει σε Έξαρχό του.
Απευθύνει, κατά τις Εορτές της Αναστάσεως και των Χριστουγέννων, εγκυκλίους σε όλη την Εκκλησία της Κύπρου, και έχει το δικαίωμα να δώσει εντολή για ανάγνωσή τους στους Ιερούς Ναούς της Εκκλησίας της Κύπρου.
Προΐσταται των χειροτονιών των Αρχιερέων ή παρέχει εντολή για αυτό, σε άλλον Αρχιερέα.
Ιερουργεί σε όλη την Κύπρο, με απλή ανακοίνωση στον οικείο Αρχιερέα.

Πηγή: ΑΝΤ1 Κύπρου

Ειδήσεις σήμερα:

Ήταν νεκρός για μέρες στο σπίτι του: Η έντονη δυσοσμία αποκάλυψε την τραγωδία

Καρδίτσα: Πέθανε βρέφος 16 ημερών

Γρεβενά: η καρδιά του Θωμά θα χτυπάει σε 6χρονο κοριτσάκι