Οικονομία

Στην Βουλή το νέο Ασφαλιστικό: Όλες οι αλλαγές σε συντάξεις και εισφορές

Τι αλλάζει με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο για τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους.

Κατατέθηκε στην Βουλή το ασφαλιστικό νομοσχέδιο «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση και Ψηφιακός Μετασχηματισμός Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας να έχει προβεί σε μικρής έκτασης παρεμβάσεις, υιοθετώντας σχόλια και παρατηρήσεις που έγιναν στη διαβούλευση, ωστόσο την Τρίτη η χώρα θα βρίσκεται σε απεργιακό "μπλακ άουτ" καθώς πολλά συνδικάτα αντιδρούν με τις αλλαγές.

Το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που επηρεάζει έμμεσα και άμεσα, σχεδόν για το σύνολο των ασφαλισμένων, κατατέθηκε χωρίς εκπλήξεις, αλλά και χωρίς κοστολόγηση των βασικών αλλαγών που επέρχονται και αφορούν την αύξηση των κύριων και επικουρικών συντάξεων και τις νέες ασφαλιστικές κατηγορίες για τους 1,4 εκατ. ασφαλισμένους μη μισθωτούς. 

Πλέον, το ενδιαφέρον μεταφέρεται στην αναλογιστική μελέτη που θα συνοδεύει το νομοσχέδιο και που αναμένεται να κατατεθεί στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Παράλληλα, προβλέπεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός του e-Ε.Φ.Κ.Α καθώς και η ένταξη του ΕΤΕΑΕΠ στον ενιαίο Φορέα.

Στις συντάξεις, οι αυξήσεις θα δοθούν αναδρομικά από την 1η Οκτωβρίου, πιθανότατα τον Ιούνιο. Οι αυξήσεις αφορούν όλους όσοι συνταξιοδοτήθηκαν από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά, έχοντας πάνω από 30 έτη ασφάλισης, καθώς και αυτούς που το καλοκαίρι του 2016 είδαν τις επικουρικές τους συντάξεις να μειώνονται έως και 48%.

Όσοι παλαιοί συνταξιούχοι είχαν συνταξιοδοτηθεί πριν τον νόμο Κατρούγκαλου και έχουν στην κύρια σύνταξή τους αρνητική προσωπική διαφορά ή πολύ μικρή θετική προσωπική διαφορά θα λάβουν αυξήσεις, οι οποίες όμως θα δοθούν σε 5 δόσεις (από φέτος έως το 2024). Και βέβαια, όλοι οι υπόλοιποι παλαιοί συνταξιούχοι, που έχουν πάνω από 30 έτη ασφάλισης και προσωπική διαφορά, θα δουν την προσωπική τους διαφορά να μειώνεται και τις μελλοντικές αυξήσεις συντάξεων να έρχονται πιο κοντά.

Όσο για τις εισφορές, οι μη μισθωτοί θα πρέπει να πληρώσουν έως τις 12 Μαρτίου τις εισφορές Ιανουαρίου 2020, επιλέγοντας μεταξύ 220 και 576 ευρώ για κύρια ασφάλιση και υγεία. Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για τους νέους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, με έως 5 χρόνια δραστηριότητα, με τις εισφορές να ορίζονται στα 136 ευρώ. Δίνεται η δυνατότητα σε αγρότες, υγειονομικούς του πρ. ΕΤΑΑ-ΤΣΑΥ, ελεύθερους επαγγελματίες του πρ. ΟΑΕΕ, μισθωτούς ΙΚΑ κλπ να ενταχθούν προαιρετικά στους κλάδους επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ για να λάβουν επικουρική και εφάπαξ. Αν όμως ενταχθούν σε αυτούς τους κλάδους, θα πρέπει υποχρεωτικά να παραμείνουν σε αυτούς.

Σημαντική είναι και η διάταξη που μειώνει το πέναλτι στους συνταξιούχους που εργάζονται, καθώς ορίζει ότι θα χάνουν πλέον το 30% και όχι το 60% της σύνταξής τους για όσο χρονικό διάστημα απασχολούνται. Ειδικά όσοι αναλαμβάνουν θέσεις σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης θα χάνουν το 100% των συντάξεών τους μόνο αν είναι κάτω των 62 ετών, διαφορετικά θα χάνουν το 30%. Εξαιρούνται οι αγρότες που συνεχίζουν εργαζόμενοι ως αγρότες κ.α.

Προσοχή: ο νέος «κόφτης» του 30% θα καταλαμβάνει πλέον όλους όσοι εργάζονται είτε πριν είτε μετά τον νέο νόμο. Υπάρχει όμως μεταβατική περίοδος για τους παλαιούς, οι οποίοι θα πρέπει να ακολουθήσουν το νέο σύστημα, από την 1/1/2021 και μετά.

Σημαντικές αλλαγές έρχονται και για το κόστος εξαγοράς των πλασματικών ετών ασφάλισης, δεδομένων και των σημαντικών αλλαγών στις εισφορές κύριας ασφάλισης των μη μισθωτών. Με πρόσθετη ρήτρα μάλιστα προβλέπεται πως αν ο ασφαλισμένος θεμελιώσει δικαίωμα πριν εξοφλήσει την εξαγορά το οφειλόμενο θα παρακρατείται από την σύνταξή του.

Δίνεται η δυνατότητα στην γρηγορότερη έκδοση της επικουρικής σύνταξης, κυρίως σε δημοσίους υπαλλήλους που θεμελιώνουν δικαίωμα και με εξαγορές πλασματικών ετών. Αναλυτικά, αν το δικαίωμα σε επικουρική θεμελιώνεται και με εξαγορά πλασματικών δίνεται η δυνατότητα συμψηφισμού ή παρακράτησης από το σύνολο των δικαιούμενων ποσών επικουρικής σύνταξης, εφόσον το οφειλόμενο ποσό εξαγοράς δεν υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ. Αλλαγές υπάρχουν και για τον τρόπο ασφάλισης των Δελτίων Παροχής Υπηρεσιών.

Ορίζεται συγκεκριμένα πως μισθωτοί που αναλαμβάνουν παράλληλα ελεύθερο επάγγελμα απαλλάσσονται πλήρως από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, υπό την προϋπόθεση ότι καταβάλλουν ήδη στο σύστημα εισφορές κύριας ασφάλισης και υγείας που αντιστοιχούν στην 2η ασφαλιστική κατηγορία των μη μισθωτών, ήτοι 252 ευρώ. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι εισφορές αυτές αντιστοιχούν σε μικτό μισθό 932 ευρώ, και μάλιστα χωρίς να υπολογίζονται τα δώρα και τα επιδόματα (13ος και 14ος μισθός).

Τέλος, με το νομοσχέδιο καταργείται η λεγόμενη 13η σύνταξη.

Νέες διατάξεις

Στο τελικό κείμενο του νομοσχεδίου όπως κατατέθηκε στη Βουλή, προβλέπεται μεταξύ άλλων ότι απαλλάσσεται από τον υπολογισμό των εισφορών υπέρ υγειονομικής περίθαλψης ύψους 6% το εξωιδρυματικό επίδομα, το επίδομα απολύτου αναπηρίας και το επίδομα τυφλότητας που λαμβάνουν δικαιούχοι σύνταξης. Το κόστος εκτιμάται σε 3,6 εκατ. ευρώ. Αν ενταχθούν όμως θα μείνουν μετά στον κλάδο αυτό υποχρεωτικά.

Εισάγεται πάγια διάταξη που µειώνει τον απαραίτητο χρόνο ασφάλισης για ασφαλιστική ικανότητα και πρόσβαση στην ιατροφαρµακευτική περίθαλψη στα 50 ένσηµα για τους µισθωτούς και στους 2 µήνες για τους ελεύθερους επαγγελµατίες. Ετσι διατηρείται το σηµερινό ευνοϊκό καθεστώς, το οποίο όµως λήγει στις 29 Φεβρουαρίου. Χωρίς τη διάταξη θα έπρεπε να αυξηθούν από 1ης Μαρτίου οι ελάχιστες προϋποθέσεις, βάσει ρύθµισης του 2018, σε τουλάχιστον 75 ένσηµα για τους µισθωτούς και 3 µήνες για τους ελεύθερους επαγγελµατίες, ώστε οι ασφαλισµένοι να έχουν πρόσβαση σε ιατροφαρµακευτική περίθαλψη.

Στους υπηρετούντες στις ειδικές δυνάμεις, προβλέπεται πως τα ποσοστά αναπλήρωσης προσαυξάνονται πέραν των ποσοστών που προβλέπονται για όλους τους υπόλοιπους ασφαλισµένους κατά ποσοστό 1,5% επιπλέον για κάθε έτος µετά το 45ο.

Δίνεται η δυνατότητα να λάβει σύνταξη από δικό του δικαίωµα (π.χ. σύνταξη γήρατος) ο γονέας, σύζυγος ή αδελφός αναπήρου που είχε λάβει σύνταξη προστάτη-υποστηρικτή, αλλά αυτή έχει ανασταλεί επειδή ο ανάπηρος έπιασε δουλειά ως µισθωτός ή αυτοαπασχολείται.

Αναλυτικά, οι διατάξεις του νομοσχεδίου:

Α' μέρος

1. Μετονομάζεται από 1-3-2020 το ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.)», σε «Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης», αποκαλούμενο στο εξής «e-Ε.Φ.Κ.Α.». Από την ίδια ημερομηνία εντάσσεται στον e-Ε.Φ.Κ.Α., το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.). Το ν.π.δ.δ. με την επωνυμία Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. καταργείται και ο e-Ε.Φ.Κ.Α. καθίσταται οιονεί καθολικός διάδοχος αυτού κ.λπ. Στους πόρους του e-Ε.Φ.Κ.Α. Προστίθενται και οι πόροι του καταργούμενου Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.
2. Με υπουργική απόφαση δύναται να ανατίθενται σε εξωτερικούς αναδόχους οι υπηρεσίες υποστήριξης τήρησης λογιστικών βιβλίων και οικονομικών καταστάσεων του εντασσόμενου στον e-Ε.Φ.Κ.Α., Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. To προσωπικό και οι δικηγόροι με έμμισθη εντολή που υπηρετούν στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π μεταφέρονται από 1η-3-2020 στον e-Ε.Φ.Κ.Α με την ίδια εργασιακή σχέση, οργανική θέση, βαθμό και μισθολογικό κλιμάκιο που κατέχουν από την ημερομηνία ένταξής τους. Όλες οι κενές οργανικές θέσεις του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. μεταφέρονται στον e-Ε.Φ.Κ.Α. Όλα τα ασφαλιστέα πρόσωπα του εντασσόμενου ταμείου του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., μεταφέρονται στον e-Ε.Φ.Κ.Α. και θεωρούνται ασφαλισμένοι αυτού.

Β' Μέρος

Προβλέπεται ο ψηφιακός μετασχηματισμός του e-Ε.Φ.Κ.Α. Ειδικότερα:
1. Υποβάλλεται εφεξής με ηλεκτρονικό τρόπο η εγγραφή άμεσα ή έμμεσα ασφαλισμένου στο μητρώο ασφαλισμένων του e-Ε.Φ.Κ.Α., η απογραφή των ιδιωτικών οικοδομικών έργων, κ.λπ.
2. Λαμβάνεται αυτόματα σε ηλεκτρονική μορφή μέσω απευθείας διασύνδεσης με τα πληροφοριακά συστήματα των φορέων στους οποίους υποβάλλονται, το σύνολο των βεβαιώσεων και πιστοποιητικών που χορηγεί ο e-Ε.Φ.Κ.Α., για τις συναλλαγές των πολιτών με άλλες υπηρεσίες και οργανισμούς. Μέχρι την ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ανωτέρω πληροφοριακών συστημάτων δημιουργείται στο πληροφοριακό σύστημα «ΑΤΛΑΣ» υποσύστημα χορήγησης βεβαιώσεων.
3. Υποχρεούνται, από 1η Ιουλίου 2020, να υποβάλλουν ηλεκτρονικά τις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις (ΑΠΔ) όλοι οι υπόχρεοι εργοδότες.
4. Εκδίδονται υποχρεωτικά μέσω του Συστήματος Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης της εταιρείας Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης Α.Ε. (ΗΔΙΚΑ ΑΕ), οι ιατρικές βεβαιώσεις και γνωματεύσεις που απαιτούνται από τον e-Ε.Φ.Κ.Α. για την πιστοποίηση της ανικανότητας προς εργασία, για τη χορήγηση αναρρωτικής άδειας καθώς και των επιδομάτων μητρότητας, ασθενείας και εργατικού ατυχήματος κ.λπ. Στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης δημιουργείται ηλεκτρονικό υποσύστημα υποστήριξης των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) του e-Ε.Φ.Κ.Α.
5. Ψηφιοποιείται το σύνολο των δεδομένων και των ατομικών στοιχείων που αφορούν στη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, στην απονομή συντάξεων και στη μεταβίβαση συντάξεων αιτία θανάτου, που βρίσκεται στα πληροφοριακά συστήματα των πρώην Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης κ.λπ.

Γ' Μέρος

1.α. Ορίζεται ως σκοπός του υπό ψήφιση νόμου η εξασφάλιση της επάρκειας των συντάξεων και της βιωσιμότητας του e-Ε.Φ.Κ.Α.
β. Προβλέπεται ότι το Κράτος εγγυάται τη βιωσιμότητα του e-Ε.Φ.Κ.Α., καταργουμένων των ειδικών διατάξεων σχετικά με την κρατική χρηματοδότηση.
γ. Επικαιροποιείται το πλαίσιο των εννοιολογικών προσδιορισμών που είναι αναγκαίοι για την κατανόηση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
2. α. Ορίζεται ρητά, στο ύψος των 6.500 ευρώ, το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών υπαλλήλων του Δημοσίου και ν.π.δ.δ. αποσυνδεόμενο από τον εκάστοτε κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού. Το ποσό αυτό αναπροσαρμόζεται κάθε έτος από 1-1-2023 έως 31-12-2024 με διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Εργασίας κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους και από 1-1-2025 και εφεξής κατά το δείκτη μεταβολής μισθών.
β. Επανακαθορίζεται το θεσμικό πλαίσιο ασφάλισης Εξωκοινοβουλευτικών και Μετακλητών Υπαλλήλων που έχουν διοριστεί από 1-7-2019 και εφεξής. Συγκεκριμένα παρέχεται στα ανωτέρω πρόσωπα η δυνατότητα να διατηρούν το προγενέστερο καθεστώς ασφάλισής τους. Προβλέπεται ότι στις εν λόγω ρυθμίσεις μπορούν να υπαχθούν από 1-7- 2019 και όσοι Εξωκοινοβουλευτικοί ή Μετακλητοί Υπάλληλοι έχουν διοριστεί μέχρι 30-6-2019 και εξακολουθούν να υπηρετούν στις θέσεις, εφόσον υποβάλλουν σχετική αίτηση εντός τριμήνου από τη δημοσίευση του υπό ψήφιση νόμου.
3. α. Για τους ασφαλισμένους με έτη ασφάλισης άνω των τριάντα (30) ετών, αυξάνονται τα ποσοστά αναπλήρωσης, για τον υπολογισμό του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης.
β. Αναπροσαρμόζονται σύμφωνα με τα ως άνω ποσοστά αναπλήρωσης αναδρομικά από 1-10-2019 οι συντάξεις οι οποίες έχουν απονεμηθεί ή εκκρεμεί η απονομή τους βάσει των διατάξεων του ν.4387/2016 (άρθρα 24 και 25).
4. Σε περίπτωση διαδοχικής ασφάλισης, προβλέπεται ότι η σύνταξη χορηγείται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του εντασσόμενου στον ΕΦΚΑ φορέα, στον οποίο υπαγόταν ο ασφαλισμένος κατά τη χρονική περίοδο άσκησης της τελευταίας δραστηριότητας ή απασχόλησης, εφόσον πραγματοποίησε 1000 ημέρες ασφάλισης συνολικά, από τις οποίες 300 ημέρες στην τελευταία δραστηριότητα, αντί 1500 συνολικά, από τις οποίες 500 στην τελευταία δραστηριότητα ή απασχόληση, που ισχύει σήμερα. Επιπλέον, προβλέπεται ότι στα πρόσωπα που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίο)μα λόγω γήρατος με 15 τουλάχιστον έτη ασφάλισης στο 67ο έτος της ηλικίας, με συνυπολογισμό διαδοχικού χρόνου ασφάλισης, χορηγείται σύνταξη από την Υπηρεσία του Ε.Φ.Κ.Α του τελευταίου φορέα, στον οποίο εντάχθηκε ο ασφαλισμένος, χωρίς να εξετάζεται η πλήρωση των ως άνω προϋποθέσεων.

Πηγή: euro2day.gr

Αιτιολογική έκθεση

Σχέδιο Νόμου

Έκθεση Γενικού Λογιστιρίου του Κράτους